-
1 honor
I (арх. honōs), ōris m.1) честь, почесть, почёт, уважение (h. est praemium virtutis C)habere C (adhibēre, praestare O, tribuĕre C) alicui honorem или afficere aliquem honore C — оказать кому-л. честь (ср. 4.)esse (in) magno honore (apud aliquem) C etc. — быть в большой чести (в большом почёте), пользоваться уважениемesse alicui summo honori C — делать кому-л. большую честьh. sit auribus QC — не взыщите на словеmalus h. AG — оскорблениеh. exsilii T — почётная ссылкаhonoris alicujus causā (gratiā) Pl, C etc. — из уважения, во внимание к чьим-л. заслугамh. mortis (supremus h.) V — последние почести, т. е. погребение (mortis honore carere V, O)honorem habere alicui QC — воздавать кому-л. последние почести (ср. 4.)3) почётная (выборная) должность, государственный пост (ad honores ascendere C или pervenire L; honores capere Su или inire VP; honorem praeturae urbanae suscipere Su)h. tribunicius Cs — пост трибуна4) почётная награда, награждение, вознаграждение ( honoris sui causā laborare C)honorem habere alicui C — вознаградить кого-л. (уплатить гонорар) (ср. 1.)5) благодарственная церемония, воздание хвалы, хвалебный гимн (honorem indicere templis Sil; Baccho dicere honorem V)6) pl. жертвы ( mactare honores V)7) поэт. украшение, красаcinctus honore caput O — голова, увитая венкомLenaeus h. V — vinumh. ruris H = — плодыh. silvarum V — листваII Honor (Honōs), ōris m.римск. бог чести (его храм был перед Porta Capēna в Риме) C, L, VM -
2 exhibeo
ex-hĭbĕo ( ex-ibeo, v. Brix. ad Plaut. Capt. 4, 2, 37), ŭi, itum, 2, v. a. [habeo; lit., to hold out, reach out; hence],I.To hold forth, tender, present; to deliver, give up, produce (class.; syn.: praebeo, porrigo, praesto, tribuo, ministro, do, dono, dedo, etc.).A.Lit.: ait Praetor: QVEM HOMINEM DOLO MALO RETINES, EXHIBEAS.... Exhibere est in publicum producere, et videndi tangendique hominis facultatem praebere;B.proprie autem exhibere est extra secretum habere,
Dig. 43, 29, 1 and 3, § 8: jam periculum est ne cogantur ad exhibendum formulam accipere, i. e. to acknowledge legal notice, etc. Sen. Ep. 50, 1:alicui omnia integra,
Cic. Verr. 2, 5, 25, § 63:exhibe librarium illud legum vestrarum,
id. Mil. 12, 33:pallium,
Petr. 15:tabulas testamenti,
Suet. Vit. 14:rationes,
Dig. 40, 5, 41 fin.:fratres exhibe,
Cic. Fl. 15, 35; so,fugitivos apud magistratus,
Dig. 11, 4, 1:aliquem apud acta,
ib. 2, 4, 17:debitorem in judicium,
ib. 12, 2, 28 quadringentos senatores ad ferrum, Suet. Ner. 12 et saep.:vias tutas,
i. e. to make safe, Ov. Pont. 4, 5, 34:toros,
i. e. to furnish, allow, id. H. 17, 194:exhibuit querulos ore gemente sonos,
uttered, id. Tr. 3, 11, 54.—Transf.1.To show, to display, to exhibit:(β). 2.exhibuit gemino praesignia tempora cornu,
Ov. M. 15, 611:notam linguae,
id. ib. 14, 526: exhibuit linguam paternam, displayed, i. e. used the language of her father, id. ib. 6, 213:faciem sucumque,
Plin. 15, 13, 12, § 41:malui me tribunum omnibus exhibere quam paucis advocatum,
Plin. Ep. 1, 23, 4:se ministratorem alicui,
Suet. Vit. 17:se adorandum adeuntibus,
id. Calig. 22 (but not in Cic. Sest. 50, 107, where the right reading is praebuit, v. Halm. ad h. l.).—In the latter (reflexive) sense sometimes without se:quid me putas populo nostro exhibiturum?
how I shall exhibit, show myself, Cic. Ac. 1, 5, 18; cf.:qui vere civilem virum exhibeat,
shows, proves himself, Quint. 12, 2, 7 Spald.; Ov. M. 6, 44:pro fratre hostem exhibuit,
Just. 27, 2.—To maintain, support, sustain (post-class.;II.esp. freq. in jurid. Lat.): si quis a liberis ali desideret, vel liberi, ut a parente exhibeantur,
Dig. 25, 3, 5; so,aliquem,
ib. 1, 12, 1; 3, 5, 33 al.; cf.:Scythas alimentis,
Just. 9, 2:vitam,
id. 11, 10; 22, 1.To show, exhibit, employ; to procure, occasion, cause:rem salvam exhibebo,
I will set it all right, Plaut. As. 2, 4, 51: quorum virtus exhibet solidum decus, Phaedr. 4, 23, 24:vocis fidem,
id. 3, 19 Epil. 9:munificentiam,
Suet. Tib. 48:liberalitatem, clementiam, comitatem,
id. Ner. 10; cf.:liberalitatem et justitiam,
Plin. Pan. 33, 2:vicem spodii,
i.e. to supply the place of, Plin. 23, 7, 63, § 125; cf.:vicem testamenti,
Dig. 29, 6, 16:humanitatem,
to exercise, exhibit, Plin. Ep. 5, 19, 2:diligentiam,
Dig. 18, 6, 2:imperium,
to exercise, Plaut. Cas. 2, 6, 57:alicui molestiam,
to cause, Cic. Att. 2, 1, 2; Plaut. Pers. 2, 4, 3; id. Capt. 4, 2, 37:negotium hominibus,
to produce, occasion, id. Poen. 1, 2, 30; cf.:qui deum nihil habere ipsum negotii (dicunt), nihil exhibere alteri,
Cic. Off. 3, 28, 102; id. ib. 3, 31, 112:negotium alicui,
Plaut. Am. 3, 2, 14; id. Most. 3, 1, 38; id. Men. 5, 9, 13; id. Pers. 2, 5, 14;and once reflexively: jam se exhibebit hic mihi negotium,
will present itself, id. Rud. 2, 6, 72:argutias mihi,
id. Most. 1, 1, 2:difficilem laborem alicui,
Col. 5, 5, 17:curam alicui,
Tib. 2, 1, 61 et saep. -
3 exibeo
ex-hĭbĕo ( ex-ibeo, v. Brix. ad Plaut. Capt. 4, 2, 37), ŭi, itum, 2, v. a. [habeo; lit., to hold out, reach out; hence],I.To hold forth, tender, present; to deliver, give up, produce (class.; syn.: praebeo, porrigo, praesto, tribuo, ministro, do, dono, dedo, etc.).A.Lit.: ait Praetor: QVEM HOMINEM DOLO MALO RETINES, EXHIBEAS.... Exhibere est in publicum producere, et videndi tangendique hominis facultatem praebere;B.proprie autem exhibere est extra secretum habere,
Dig. 43, 29, 1 and 3, § 8: jam periculum est ne cogantur ad exhibendum formulam accipere, i. e. to acknowledge legal notice, etc. Sen. Ep. 50, 1:alicui omnia integra,
Cic. Verr. 2, 5, 25, § 63:exhibe librarium illud legum vestrarum,
id. Mil. 12, 33:pallium,
Petr. 15:tabulas testamenti,
Suet. Vit. 14:rationes,
Dig. 40, 5, 41 fin.:fratres exhibe,
Cic. Fl. 15, 35; so,fugitivos apud magistratus,
Dig. 11, 4, 1:aliquem apud acta,
ib. 2, 4, 17:debitorem in judicium,
ib. 12, 2, 28 quadringentos senatores ad ferrum, Suet. Ner. 12 et saep.:vias tutas,
i. e. to make safe, Ov. Pont. 4, 5, 34:toros,
i. e. to furnish, allow, id. H. 17, 194:exhibuit querulos ore gemente sonos,
uttered, id. Tr. 3, 11, 54.—Transf.1.To show, to display, to exhibit:(β). 2.exhibuit gemino praesignia tempora cornu,
Ov. M. 15, 611:notam linguae,
id. ib. 14, 526: exhibuit linguam paternam, displayed, i. e. used the language of her father, id. ib. 6, 213:faciem sucumque,
Plin. 15, 13, 12, § 41:malui me tribunum omnibus exhibere quam paucis advocatum,
Plin. Ep. 1, 23, 4:se ministratorem alicui,
Suet. Vit. 17:se adorandum adeuntibus,
id. Calig. 22 (but not in Cic. Sest. 50, 107, where the right reading is praebuit, v. Halm. ad h. l.).—In the latter (reflexive) sense sometimes without se:quid me putas populo nostro exhibiturum?
how I shall exhibit, show myself, Cic. Ac. 1, 5, 18; cf.:qui vere civilem virum exhibeat,
shows, proves himself, Quint. 12, 2, 7 Spald.; Ov. M. 6, 44:pro fratre hostem exhibuit,
Just. 27, 2.—To maintain, support, sustain (post-class.;II.esp. freq. in jurid. Lat.): si quis a liberis ali desideret, vel liberi, ut a parente exhibeantur,
Dig. 25, 3, 5; so,aliquem,
ib. 1, 12, 1; 3, 5, 33 al.; cf.:Scythas alimentis,
Just. 9, 2:vitam,
id. 11, 10; 22, 1.To show, exhibit, employ; to procure, occasion, cause:rem salvam exhibebo,
I will set it all right, Plaut. As. 2, 4, 51: quorum virtus exhibet solidum decus, Phaedr. 4, 23, 24:vocis fidem,
id. 3, 19 Epil. 9:munificentiam,
Suet. Tib. 48:liberalitatem, clementiam, comitatem,
id. Ner. 10; cf.:liberalitatem et justitiam,
Plin. Pan. 33, 2:vicem spodii,
i.e. to supply the place of, Plin. 23, 7, 63, § 125; cf.:vicem testamenti,
Dig. 29, 6, 16:humanitatem,
to exercise, exhibit, Plin. Ep. 5, 19, 2:diligentiam,
Dig. 18, 6, 2:imperium,
to exercise, Plaut. Cas. 2, 6, 57:alicui molestiam,
to cause, Cic. Att. 2, 1, 2; Plaut. Pers. 2, 4, 3; id. Capt. 4, 2, 37:negotium hominibus,
to produce, occasion, id. Poen. 1, 2, 30; cf.:qui deum nihil habere ipsum negotii (dicunt), nihil exhibere alteri,
Cic. Off. 3, 28, 102; id. ib. 3, 31, 112:negotium alicui,
Plaut. Am. 3, 2, 14; id. Most. 3, 1, 38; id. Men. 5, 9, 13; id. Pers. 2, 5, 14;and once reflexively: jam se exhibebit hic mihi negotium,
will present itself, id. Rud. 2, 6, 72:argutias mihi,
id. Most. 1, 1, 2:difficilem laborem alicui,
Col. 5, 5, 17:curam alicui,
Tib. 2, 1, 61 et saep. -
4 persolvo
per-solvo, solvī, solūtum, ere1) полностью разрешать, разъяснять ( aliquid alicui C)2)а) выплачивать ( stipendium militibus C); погашать, оплачивать (aes alienum PJ)pecuniam ab aliquo p. C — уплатить деньги через посредство кого-л. (с переводом на кого-л.)б) выдавать ( praemia Su)3) выражать, воздавать ( gratiam alicui C); исполнять (vota C; promissum VP); оказывать ( alicui honorem V)justa alicui p. SenT — отдать кому-л. последний долгp. epistulae C — отвечать на письмоpoenas p. C, Cs — нести наказание, ноpoenae alicui ab aliquo persolutae C — наказание, наложенное на кого-л. кем-л.p. poenas capite QC — поплатиться головойalicui mortem p. Su — умертвить кого-л -
5 tribuo
tribuī, tribūtum, ere1) делить, разделять ( aliquid in partes C); распределять, раздавать ( pecuniam equitibus QC)2) отдавать, воздавать ( suum cuique C); изъявлять, выражать ( gratiam C); воздавать, оказывать (alicui honorem Cs, Ph)3)а) давать, доставлять ( pacem terris O); даровать (seu plures hiĕmes seu ultĭmam, sc. alicui H); наделять, присваиватьt. vocabula monti O — дать своё имя холмуt. silentium orationi alicujus C — соблюдать молчание во время чьей-л. речи4) уделять, посвящать ( tempus litteris Nep)5) признавать, делать уступку, отдавать должное ( valetudini C)alicui multum (omnia) t. C — ставить (ценить) кого-л. высоко (превыше всего)6) приписывать ( aliquid ignaviae C); вменять ( aliquid alicujus culpae Cs)alicui aliquid vitio t. Sen — считать что-либо чьим-либо недочётом -
6 habeo
uī, itum, ēre1)arma procul h. T — избегать войныquinquaginta milia in armis h. L — содержать 50-тысячную армиюб) удерживать, задерживать ( milites in castris Sl)3) сохранять, брать ( sibi aliquid C)res tuas tibi habeas (тж. habe и habeto) Pl, C etc. — возьми себе то, что твоё; ноconjugem suas res sibi h. jubere C — велеть жене забрать свои вещи, т. е. объявить ей о разводе4) произносить (orationem, sermonem, verba C etc.)5) (о заседаниях, собраниях) проводить (h. contionem, senatum C)6) содержать, заключать в себе (epistula nihil habet C; domus tres habuit thalamos O)7) устраивать, предпринимать (negotium, disputationem, censum C)8) совершать, проделывать, производитьgratulationem h. C — приносить поздравленияiter h. C, Cs, Just — совершать путьalicui honorem h. T etc. — воздавать (оказывать) кому-л. почести или C выплачивать гонорарrationem h. C — подсчитыватьh. aliquid curae Q, Nep — заботиться о чём-л.anxium aliquem h. PJ, T, bAfr — тревожить кого-л.certamen h. Fl — дать сражениеdolorem h. C — причинять боль, доставлять огорчениеsilentium h. Sl — хранить молчаниеh. aliquem despicātui Pl (ludibrio Ter) — презирать (высмеивать) кого-л.aliquem (in) magno honore h. Cs etc. — глубоко чтить кого-л.aliquem in odio h. C — ненавидеть кого-л.urbem in obsidione h. C — подвергать город осадеaliquem falsum h. O — обманывать кого-л.mare infestum h. C — делать море опасным ( для путешествий)portas clausas h. Pt — держать ворота на запореaliquem cognītum h. C, Nep etc. — хорошо знать кого-л.vectigalia redempta h. Cs — держать подати на откупе10) обращаться, поступать, обходиться (h. aliquem male Cs, benigne Sl; aliquem servorum loco h. Cs)11)а) рассматривать, считать (aliquem pro amico Cs; aliquid pro certo C)h. aliquid in aliquā re (inter aliquas res или alicui rei) C, L etc. — считать что-л. чём-л.et est turpe et apud omnes habetur Sen — это постыдно, да таким оно всеми и признаётсяsatis h. Sl — довольствоватьсяparum h. Sl — не довольствоватьсяaliquid aegre ( graviter) h. Sl, L — быть недовольным чём-л., ноgraviter se h. C — быть тяжело больнымб) pass. haberi быть на (хорошем) счету, пользоваться влиянием, иметь весhabes, habeberis Pt и quantum habeas, tanti habeāris погов. LM — есть у тебя кое-что, тогда и ты будешь кое-кем12)а) иметь, обладать (unicam filiam, magnam pecuniam C)б) владеть ( urbem Romam T)in praediis urbanis h. C — владеть городской недвижимостьюh. cuncta neque haberi Sl — владеть всем, но не быть подвластным никомуin nummis h. C — обладать наличными деньгамиamor habendi V etc. — любостяжание, стяжательствоin matrimonio (или uxorem) aliquam h. C etc. — быть женатым на ком-л.h. timorem C — бояться(hoc) habet! Pl, Ter, V — получил (по заслугам)!aliquem obvium h. O — встречать кого-л.(in) animo h. C — намереватьсяв) pass. haberi принадлежать (agri regi Apioni quondam habĭti T) или находиться, быть13) населять, жить, обитать, занимать (Capuam L; castra, tecta urbis Nep etc.)Syracusis h. Pl — жить в Сиракузах14) разводить, держать ( pecora Ph)15) лелеять, питать, испытывать ( odium in aliquem C — ср. 17.; amorem erga aliquem C; fidem alicui L; spem alicujus rei Sl etc.)h. spem de aliquo C — возлагать надежду на кого-л.16) быть в состоянии, мочь ( haec habeo affirmare L)17) причинять, вызывать, внушать ( laetitiam C)admirationem h. C — внушать удивлениеodium h. C — внушать ненависть (быть предметом ненависти) (ср. 15.)h. misericordiam C — возбуждать сострадание18) отличатьсяhabet hoc virtus, ut... C — особенность добродетели состоит в том, что...19) долженствовать, считать нужным ( habeo respondendum T)20) знать, быть знакомым (h. sententias C, consilia alicujus Su)non habeo, quod dicam C — не знаю, что мне сказатьhabendum est... C — следует иметь в виду...21) ( чаще se h. или haberi) чувствовать себя, находиться в каком-л. состоянии, обстоять (se bene, male h. Pl, Ter, C, L etc.)ut nunc res se habet C — так, как дело обстоит сейчасse graviter h. C и male morbo haberi Ap — быть тяжело больным; ноfacile haberi sine damno Sl — легко отделаться, не потерпеть никакого ущербаminus belle h. C — чувствовать себя неважноbene (se) habet C, L, Pt — хорошо, всё в порядке22) с part. pf. в значении прошедшего совершённого (зародыш прошедшего составного современных романских и германских языков, типа passe compose и past perfect)aliquid habeo ab aliquo emptum C — я что-л. купил у кого-л.habeo aliquid comprensum C — я что-л. понял -
7 perhibeo
hibuī, hibitum, ēre [ per + habeo ]1) пред(о)ставлять, предлагатьp. aliquem C — предлагать кого-л. в защитники2) оказывать ( alicui honorem PM); выражать ( alicui gratias Ap)3) придавать, приписывать ( vim herbae PM); признаватьalicui rei palmam p. PM — признавать за чем-л. превосходство4) высказывать, произносить (testimonium Vr, PJ); приводить ( exemplum PM); утверждать, говоритьRomulus perhibetur omnibus rebus ceteris praestitisse C — говорят, что Ромул превосходил всех прочих во всех отношенияхnuntii fuisse perhibentur C — (Диоскуры) были, говорят, вестниками (победы Эмилия Павла над Персеем Македонским при Пидне в 168 г. до н. э.)6) считать или называть ( aliquem optimum vatem C) -
8 Лишать
- abalienare (jure civium); abdicare (antra abdicata soli); auferre (spem alicujus rei; somnos; vitam); viduare (aliquid aliqua re, alicujus rei); vastare (fines civibus, edificiis, pecore); intercipere 3b; interimere; privare; nudare (muros defensoribus); orbare; praeripere 3b; subducere; populare; absumere; avellere; decollare; dejicere 3b; exhaurire; exuere; spoliare; deturbare;• лишать город граждан - viduare urbem civibus;
• лишать дыхания - exanimare;
• лишать жизни - necare; evitare; intercipere; exanimare; vita spoliare;
• лишать себя жизни - abjudicare se a vita;
• лишать кого-либо чего-либо - aliquem aliqua re orbare;
• лишать условленной награды - aliquem mercede facta destituere;
• лишать себя свободы - sibi libertatem adimere;
• лишать кого-либо гражданства - adimere alicui civitatem;
• лишать кого-л. дожности, места - ab officio aliquem tollere / amovere;
• лишать кого-л. чести - detrahere alicui honorem;
• лишать кого-л. зрения - aliquem luce orbare;
• лишать наследства - exhaeredare;
• лишать духа - pennas alicui incidere;
• лишить чести девицу - pudorem virgini auferre; virginitatem rapere puellae; vitium virgini inferre;
-
9 Кланяться
- caput inclinare; adorare; venerari; salutare; prono genu / submisso /demisso corpore alicui honorem habere / venerationem adhibere;• кланяться кому-л. от кого-л. - salutem alicui ab aliquo dicere / nunciare; salutare;
• пожалуйста, поклонись ему от меня - salvere eum / illum velim, jubeas;
• сын мой тебе кланяется - salvebis a filio meo;
-
10 accumulo
ac-cumulo, āvī, ātum, āre1) собирать в кучу ( arenae congeriem PM); нагромождать, накоплять ( acervos pecuniae C)a. aliquem donis V (alicui honorem O) — осыпать кого-л. дарами (почестями)caedem caede a. Lcr — совершать убийства за убийствами2) с.-х. окучивать, покрывать землёй ( radīces arborum PM) -
11 Воздать,
воздавать - tribuere (suum cuique; alicui honorem); compensare; reddere; persolvere; -
12 Гонорар
- honorarium; merces,-edis,f (mercede docere);• выплачивать кому-л. гонорар - alicui honorem habere;
-
13 Оказывать
- tribuere (alicui honorem); praebere; perhibere; praestare;• оказывать влияние - conferre;
• оказывать поддержку - fovere;
• оказывать помощь - auxiliari; auxilium ferre;
• оказывать почёт - honorare; honores tribuere;
• оказывать предпочтение - diligere;
-
14 Почести
- honores; observantia; reverentia;• воздавать (оказывать) кому-л. почести - alicui honorem habere;
• воздание почестей - veneratio (post hanc venerationem);
• принятый с исключительными почестями - honore praecipuo habitus;
• погребальные почести - supremus honor, suprema officia, suprema cura;
-
15 воздавать
tribuere, o, ui, utum (suum cuique; alicui honorem); compensare [1]; reddere, o, didi, ditum; persolvere, o, ui, utum -
16 Honor
hŏnor or hŏnos (the latter form almost exclusively in Cic., who has honor only Phil. 9, 6 fin., and Fragm. pro Tull. 21; also in Caes., Liv., Sall., Prop., Verg., Nep., and Curt.; but honor in Sen., Vell., Ov.; and Hor. and Tac. use both forms. Honos was antiquated in Quintilian's day, v. Quint. 1, 4, 13; Neue, Formenl. 1, 168 sq.), ōris (archaic gen. honorus, like venerus, Lex Puteol. ap. Haubold, n. 7), m. [perh. Sanscr. hu-, call], honor, repute, esteem in which a person or thing is held.I.Lit.A.In gen.:B.cum honos sit praemium virtutis judicio studioque civium delatum ad aliquem, qui eum sententiis, qui suffragiis adeptus est, is mihi et honestus et honoratus videtur. Qui autem occasione aliqua etiam invitis suis civibus nactus est imperium, hunc nomen honoris adeptum, non honorem puto,
Cic. Brut. 81, 281; cf.:is autem, qui vere appellari potest honos, non invitamentum ad tempus, sed perpetuae virtutis est praemium,
id. Fam. 10, 10, 1 sq.:honos alit artes omnesque incenduntur ad studia gloria,
id. Tusc. 1, 2, 4;so with gloria,
id. Part. 24, 87: si honos is fuit, majorem tibi habere non [p. 862] potui, id. Fam. 5, 20, 2:quanto et honor hic illo est amplior, etc.,
id. Att. 9, 2, A, 1:gratia, dignitate, honore auctus,
Caes. B. G. 1, 43, 8:amplissimis honoribus et praemiis decorari... honos maximus,
Cic. de Or. 1, 54, 232:ut eum amplissimo regis honore et nomine affeceris,
id. Deiot. 5, 14:aliquem praecipuo honore habere,
Caes. B. G. 5, 54, 4:suum cuique honorem et gradum reddere,
Cic. Rosc. Am. 47, 136:apud eum sunt in honore et in pretio,
id. ib. 28, 77; Caes. B. C. 3, 61, 1; so with in:in honore magno esse,
Cic. Brut. 8, 30:summo in honore,
id. de Or. 1, 55, 235; id. Off. 2, 19, 65:tanto in honore,
id. Tusc. 2, 2, 4; Caes. B. C. 1, 77, 2; 3, 47, 7; Liv. 42, 6, 12; but without in:Jovem autem quanto honore in suo templo fuisse arbitramini,
Cic. Verr. 2, 4, 58, § 129:(Druides) magno sunt apud eos honore,
Caes. B. G. 6, 13, 4; 5, 54, 5; Liv. 1, 40, 1; Tac. A. 14, 6; id. H. 1, 6, 4:honorem accipere,
Cic. Att. 9, 2, A, 1:honorem huic generi (i. e. poëtis) non fuisse declarat oratio Catonis,
id. Tusc. 1, 2, 3:honori summo nostro Miloni fuit qui P. Clodii conatus compressit,
id. Off. 2, 17, 58; cf.:quod (i. e. medium ex tribus sedere) apud Numidas honori ducitur,
Sall. J. 11, 3:rite suum Baccho dicemus honorem,
honor, praise, Verg. G. 2, 393: tanto ille vobis quam mihi pejorem honorem habuit, worse honor, i. e. greater dishonor or disgrace, Q. Metell. ap. Gell. 12, 9, 4; cf.:exsilii honor,
i. e. honorable exile, Tac. H. 1, 21.—Personified:tute pone te latebis facile, ne inveniat te honos,
Plaut. Trin. 3, 2, 37.—Of inanim. and abstr. things, honor, esteem, value:physicae quoque non sine causa tributus idem est honos,
Cic. Fin. 3, 22, 73; id. Fam. 7, 26, 2:ornatus ille admirabilis, propter quem ascendit in tantum honorem eloquentia,
id. Or. 36, 125:multa renascentur quae jam cecidere, cadentque Quae nunc sunt in honore vocabula, si volet usus,
Hor. A. P. 71:apud antiquos piscium nobilissimus habitus acipenser nullo in honore est,
Plin. 9, 17, 27, § 60; 19, 6, 32, § 104:vino Pramnio etiam nunc honos durat,
id. 14, 4, 6, § 54 al. —In partic.1.Public honor, official dignity, office, post, preferment (cf. munus):2.ita quaestor sum factus, ut mihi honorem illum tum non solum datum, sed etiam creditum ac commissum putem,
Cic. Verr. 2, 5, 14, § 35:ille honoris gradus,
id. Sull. 29, 82:equites Romanos in tribunicium restituit honorem,
Caes. B. C. 1, 77 fin.:extraordinarium honorem appetere,
id. ib. 1, 32, 2:hic ipse honos (sc. dictatura), delatus ad me, testis est innocentiae meae,
Liv. 9, 26, 14:curulem adferri sellam eo jussit (Flavius) ac sede honoris sui inimicos spectavit,
id. 9, 46, 9:honore abiit,
Suet. Aug. 26; cf.:deposito honore,
id. ib. 36:paene honore summotus est,
id. Claud. 9:honor municipalis est administratio rei publicae cum dignitatis gradu, sive cum sumtu, sive sine erogatione contingens,
Dig. 50, 4, 14 pr.: honorem aut magistratum gerere, Gai Inst. 1, 96:clari velamen honoris sufficiunt tunicae summis aedilibus albae,
Juv. 3, 178:tempus honoris,
the term of office, id. 8, 150:honorem militiae largiri,
military honors, id. 7, 88.—In plur.:populum Romanum hominibus novis industriis libenter honores mandare semperque mandasse,
Cic. Verr. 2, 4, 37, § 81; cf.:qui (populus) stultus honores Saepe dat indignis,
Hor. S. 1, 6, 15:ascendisset ad honores, nisi, etc.,
Cic. Brut. 68, 241:honoribus amplissimis et laboribus maximis perfungi,
id. Fam. 1, 8, 3:obrepisti ad honores errore hominum,
id. Pis. 1, 1:Catulus maximis honoribus usus,
Sall. C. 49, 2:magistratus atque honores capere,
Suet. Aug. 26:largiri opes, honores,
Tac. A. 11, 12.—Particular phrases.a.Honoris causa.(α).Out of respect, in order to show honor (class.):(β).C. Curio, quem ego hominem honoris potius quam contumeliae causa nominatum volo,
Cic. Verr. 1, 7, 18:quem honoris causa nomino,
id. Rosc. Am. 2, 6:toties hunc et virum bonum esse dixisti et honoris causa appellasti,
id. Rosc. Com. 6, 18:Campanis equitum honoris causa, civitas sine suffragio data,
Liv. 8, 14, 10; 32, 34, 8; 39, 22, 2.—For the sake of (ante-class.):b.ejus honoris causa, feci thensaurum ut hic reperiret Euclio,
Plaut. Aul. prol. 25: mei honoris causa mittere coquos, id. ib. 3, 4, 4:huc honoris vostri venio gratia,
id. Am. 3, 1, 7; id. Stich. 2, 2, 14:vestri honoris causa,
Ter. Phorm. 5, 7, 35.—Praefari or dicere honorem, to make an excuse in saying any thing that may be distasteful = by your leave or saving your presence:3.si dicimus: ille patrem strangulavit, honorem non praefamur. Sin de Aurelia aliquid aut Lollia, honos. praefandus est,
Cic. Fam. 9, 22, 4;for which: haec sunt quae retulisse fas sit, ac pleraque ex his non nisi honore dicto,
Plin. 28, 8, 24, § 87; cf.also: honos auribus sit,
i. e. pardon the expression, Curt. 5, 1, 22.—Personified, Hŏnor or Hŏnos, as a deity whose temple adjoined that of Virtus, and who was worshipped with uncovered head, Cic. Verr. 2, 4, 54, § 121; id. Sest. 54, 116; id. Leg. 2, 23, 58; Val. Max. 1, 1, 8; Liv. 27, 25, 7 sqq.; Aug. Civ. Dei, 4, 21; Inscr. Orell. 543.II.Transf.A.Concr., any thing given as a mark of honor, an honorary gift, a reward, acknowledgment, recompense, fee; a sacrifice; funeral rites; a legacy, etc. (mostly poet. and since the Aug. period):B.Itan tandem hanc majores famam tradiderunt tibi tui,... honori posterorum tuorum ut vindex fieres,
Plaut. Trin. 3, 2, 18:Curio misi, ut medico honos haberetur et tibi daret quod opus esset,
Cic. Fam. 16, 9, 3; Vitr. 10, 22:geminum pugnae proponit honorem,
Verg. A. 5, 365:nil victor honoris Ex opibus posco,
Sil. 9, 199:dicite, Pierides, quonam donetur honore Neaera,
Tib. 3, 1, 5:nec Telamon sine honore recessit Hesioneque data potitur,
Ov. M. 11, 216:arae sacrificiis fument, honore, donis cumulentur,
Liv. 8, 33, 21:divūm templis indicit honorem,
Verg. A. 1, 632; Ov. F. 4, 409:nullos aris adoleret honores,
id. M. 8, 742:meritos aris mactavit honores,
Verg. A. 3, 118:honore sepulturae carere,
Cic. de Sen. 20, 75; id. Inv. 1, 55, 108:cernit ibi maestos et mortis honore carentes Leucaspim, etc.,
Verg. A. 6, 333; cf. Ov. Tr. 3, 3, 45:mille viri, qui supremum comitentur honorem,
Verg. A. 11, 61:solutus honos cineri,
Val. Fl. 3, 357:honorem habere alicui,
Curt. 3, 12, 13:omnem honorem funeri servare,
id. 4, 10, 23:communem sepulturae honorem alicui tribuere,
Suet. Aug. 17:nec enim quaerimus, cui acquiratur, sed cui honos habitus est,
the honorary legacy, Dig. 37, 5, 3; 32, 1, 11:sepulturae honore spoliatus,
Val. Max. 4, 7, 1; 9, 8, 1 fin.; cf.:supremitatis honor,
Amm. 31, 13:supremus condicionis humanae honos,
Val. Max. 6, 3, 1.—Objectively, a quality that brings honor or consideration, an ornament, grace, charm, beauty ( poet.):C.silvis Aquilo decussit honorem,
Verg. G. 2, 404:December silvis honorem decutit,
Hor. Epod. 11, 6; cf.:populeus cui frondis honor,
Val. Fl. 6, 296:notus in vultus honor,
Hor. Epod. 17, 18; Stat. Th. 10, 788.—In plur.:laetos oculis afflārat honores,
Verg. A. 1, 591; cf. Sil. 12, 244:hic tibi copia Manabit ad plenum benigno Ruris honorum opulenta cornu,
Hor. C. 1, 17, 16:nullum ver usquam nullique aestatis honores,
Sil. 3, 487.—A magistrate, office-holder:sed cum summus honor finito computet anno, sportula quid referat,
Juv. 1, 117; cf. v. 110. -
17 honor
hŏnor or hŏnos (the latter form almost exclusively in Cic., who has honor only Phil. 9, 6 fin., and Fragm. pro Tull. 21; also in Caes., Liv., Sall., Prop., Verg., Nep., and Curt.; but honor in Sen., Vell., Ov.; and Hor. and Tac. use both forms. Honos was antiquated in Quintilian's day, v. Quint. 1, 4, 13; Neue, Formenl. 1, 168 sq.), ōris (archaic gen. honorus, like venerus, Lex Puteol. ap. Haubold, n. 7), m. [perh. Sanscr. hu-, call], honor, repute, esteem in which a person or thing is held.I.Lit.A.In gen.:B.cum honos sit praemium virtutis judicio studioque civium delatum ad aliquem, qui eum sententiis, qui suffragiis adeptus est, is mihi et honestus et honoratus videtur. Qui autem occasione aliqua etiam invitis suis civibus nactus est imperium, hunc nomen honoris adeptum, non honorem puto,
Cic. Brut. 81, 281; cf.:is autem, qui vere appellari potest honos, non invitamentum ad tempus, sed perpetuae virtutis est praemium,
id. Fam. 10, 10, 1 sq.:honos alit artes omnesque incenduntur ad studia gloria,
id. Tusc. 1, 2, 4;so with gloria,
id. Part. 24, 87: si honos is fuit, majorem tibi habere non [p. 862] potui, id. Fam. 5, 20, 2:quanto et honor hic illo est amplior, etc.,
id. Att. 9, 2, A, 1:gratia, dignitate, honore auctus,
Caes. B. G. 1, 43, 8:amplissimis honoribus et praemiis decorari... honos maximus,
Cic. de Or. 1, 54, 232:ut eum amplissimo regis honore et nomine affeceris,
id. Deiot. 5, 14:aliquem praecipuo honore habere,
Caes. B. G. 5, 54, 4:suum cuique honorem et gradum reddere,
Cic. Rosc. Am. 47, 136:apud eum sunt in honore et in pretio,
id. ib. 28, 77; Caes. B. C. 3, 61, 1; so with in:in honore magno esse,
Cic. Brut. 8, 30:summo in honore,
id. de Or. 1, 55, 235; id. Off. 2, 19, 65:tanto in honore,
id. Tusc. 2, 2, 4; Caes. B. C. 1, 77, 2; 3, 47, 7; Liv. 42, 6, 12; but without in:Jovem autem quanto honore in suo templo fuisse arbitramini,
Cic. Verr. 2, 4, 58, § 129:(Druides) magno sunt apud eos honore,
Caes. B. G. 6, 13, 4; 5, 54, 5; Liv. 1, 40, 1; Tac. A. 14, 6; id. H. 1, 6, 4:honorem accipere,
Cic. Att. 9, 2, A, 1:honorem huic generi (i. e. poëtis) non fuisse declarat oratio Catonis,
id. Tusc. 1, 2, 3:honori summo nostro Miloni fuit qui P. Clodii conatus compressit,
id. Off. 2, 17, 58; cf.:quod (i. e. medium ex tribus sedere) apud Numidas honori ducitur,
Sall. J. 11, 3:rite suum Baccho dicemus honorem,
honor, praise, Verg. G. 2, 393: tanto ille vobis quam mihi pejorem honorem habuit, worse honor, i. e. greater dishonor or disgrace, Q. Metell. ap. Gell. 12, 9, 4; cf.:exsilii honor,
i. e. honorable exile, Tac. H. 1, 21.—Personified:tute pone te latebis facile, ne inveniat te honos,
Plaut. Trin. 3, 2, 37.—Of inanim. and abstr. things, honor, esteem, value:physicae quoque non sine causa tributus idem est honos,
Cic. Fin. 3, 22, 73; id. Fam. 7, 26, 2:ornatus ille admirabilis, propter quem ascendit in tantum honorem eloquentia,
id. Or. 36, 125:multa renascentur quae jam cecidere, cadentque Quae nunc sunt in honore vocabula, si volet usus,
Hor. A. P. 71:apud antiquos piscium nobilissimus habitus acipenser nullo in honore est,
Plin. 9, 17, 27, § 60; 19, 6, 32, § 104:vino Pramnio etiam nunc honos durat,
id. 14, 4, 6, § 54 al. —In partic.1.Public honor, official dignity, office, post, preferment (cf. munus):2.ita quaestor sum factus, ut mihi honorem illum tum non solum datum, sed etiam creditum ac commissum putem,
Cic. Verr. 2, 5, 14, § 35:ille honoris gradus,
id. Sull. 29, 82:equites Romanos in tribunicium restituit honorem,
Caes. B. C. 1, 77 fin.:extraordinarium honorem appetere,
id. ib. 1, 32, 2:hic ipse honos (sc. dictatura), delatus ad me, testis est innocentiae meae,
Liv. 9, 26, 14:curulem adferri sellam eo jussit (Flavius) ac sede honoris sui inimicos spectavit,
id. 9, 46, 9:honore abiit,
Suet. Aug. 26; cf.:deposito honore,
id. ib. 36:paene honore summotus est,
id. Claud. 9:honor municipalis est administratio rei publicae cum dignitatis gradu, sive cum sumtu, sive sine erogatione contingens,
Dig. 50, 4, 14 pr.: honorem aut magistratum gerere, Gai Inst. 1, 96:clari velamen honoris sufficiunt tunicae summis aedilibus albae,
Juv. 3, 178:tempus honoris,
the term of office, id. 8, 150:honorem militiae largiri,
military honors, id. 7, 88.—In plur.:populum Romanum hominibus novis industriis libenter honores mandare semperque mandasse,
Cic. Verr. 2, 4, 37, § 81; cf.:qui (populus) stultus honores Saepe dat indignis,
Hor. S. 1, 6, 15:ascendisset ad honores, nisi, etc.,
Cic. Brut. 68, 241:honoribus amplissimis et laboribus maximis perfungi,
id. Fam. 1, 8, 3:obrepisti ad honores errore hominum,
id. Pis. 1, 1:Catulus maximis honoribus usus,
Sall. C. 49, 2:magistratus atque honores capere,
Suet. Aug. 26:largiri opes, honores,
Tac. A. 11, 12.—Particular phrases.a.Honoris causa.(α).Out of respect, in order to show honor (class.):(β).C. Curio, quem ego hominem honoris potius quam contumeliae causa nominatum volo,
Cic. Verr. 1, 7, 18:quem honoris causa nomino,
id. Rosc. Am. 2, 6:toties hunc et virum bonum esse dixisti et honoris causa appellasti,
id. Rosc. Com. 6, 18:Campanis equitum honoris causa, civitas sine suffragio data,
Liv. 8, 14, 10; 32, 34, 8; 39, 22, 2.—For the sake of (ante-class.):b.ejus honoris causa, feci thensaurum ut hic reperiret Euclio,
Plaut. Aul. prol. 25: mei honoris causa mittere coquos, id. ib. 3, 4, 4:huc honoris vostri venio gratia,
id. Am. 3, 1, 7; id. Stich. 2, 2, 14:vestri honoris causa,
Ter. Phorm. 5, 7, 35.—Praefari or dicere honorem, to make an excuse in saying any thing that may be distasteful = by your leave or saving your presence:3.si dicimus: ille patrem strangulavit, honorem non praefamur. Sin de Aurelia aliquid aut Lollia, honos. praefandus est,
Cic. Fam. 9, 22, 4;for which: haec sunt quae retulisse fas sit, ac pleraque ex his non nisi honore dicto,
Plin. 28, 8, 24, § 87; cf.also: honos auribus sit,
i. e. pardon the expression, Curt. 5, 1, 22.—Personified, Hŏnor or Hŏnos, as a deity whose temple adjoined that of Virtus, and who was worshipped with uncovered head, Cic. Verr. 2, 4, 54, § 121; id. Sest. 54, 116; id. Leg. 2, 23, 58; Val. Max. 1, 1, 8; Liv. 27, 25, 7 sqq.; Aug. Civ. Dei, 4, 21; Inscr. Orell. 543.II.Transf.A.Concr., any thing given as a mark of honor, an honorary gift, a reward, acknowledgment, recompense, fee; a sacrifice; funeral rites; a legacy, etc. (mostly poet. and since the Aug. period):B.Itan tandem hanc majores famam tradiderunt tibi tui,... honori posterorum tuorum ut vindex fieres,
Plaut. Trin. 3, 2, 18:Curio misi, ut medico honos haberetur et tibi daret quod opus esset,
Cic. Fam. 16, 9, 3; Vitr. 10, 22:geminum pugnae proponit honorem,
Verg. A. 5, 365:nil victor honoris Ex opibus posco,
Sil. 9, 199:dicite, Pierides, quonam donetur honore Neaera,
Tib. 3, 1, 5:nec Telamon sine honore recessit Hesioneque data potitur,
Ov. M. 11, 216:arae sacrificiis fument, honore, donis cumulentur,
Liv. 8, 33, 21:divūm templis indicit honorem,
Verg. A. 1, 632; Ov. F. 4, 409:nullos aris adoleret honores,
id. M. 8, 742:meritos aris mactavit honores,
Verg. A. 3, 118:honore sepulturae carere,
Cic. de Sen. 20, 75; id. Inv. 1, 55, 108:cernit ibi maestos et mortis honore carentes Leucaspim, etc.,
Verg. A. 6, 333; cf. Ov. Tr. 3, 3, 45:mille viri, qui supremum comitentur honorem,
Verg. A. 11, 61:solutus honos cineri,
Val. Fl. 3, 357:honorem habere alicui,
Curt. 3, 12, 13:omnem honorem funeri servare,
id. 4, 10, 23:communem sepulturae honorem alicui tribuere,
Suet. Aug. 17:nec enim quaerimus, cui acquiratur, sed cui honos habitus est,
the honorary legacy, Dig. 37, 5, 3; 32, 1, 11:sepulturae honore spoliatus,
Val. Max. 4, 7, 1; 9, 8, 1 fin.; cf.:supremitatis honor,
Amm. 31, 13:supremus condicionis humanae honos,
Val. Max. 6, 3, 1.—Objectively, a quality that brings honor or consideration, an ornament, grace, charm, beauty ( poet.):C.silvis Aquilo decussit honorem,
Verg. G. 2, 404:December silvis honorem decutit,
Hor. Epod. 11, 6; cf.:populeus cui frondis honor,
Val. Fl. 6, 296:notus in vultus honor,
Hor. Epod. 17, 18; Stat. Th. 10, 788.—In plur.:laetos oculis afflārat honores,
Verg. A. 1, 591; cf. Sil. 12, 244:hic tibi copia Manabit ad plenum benigno Ruris honorum opulenta cornu,
Hor. C. 1, 17, 16:nullum ver usquam nullique aestatis honores,
Sil. 3, 487.—A magistrate, office-holder:sed cum summus honor finito computet anno, sportula quid referat,
Juv. 1, 117; cf. v. 110. -
18 Honos
hŏnor or hŏnos (the latter form almost exclusively in Cic., who has honor only Phil. 9, 6 fin., and Fragm. pro Tull. 21; also in Caes., Liv., Sall., Prop., Verg., Nep., and Curt.; but honor in Sen., Vell., Ov.; and Hor. and Tac. use both forms. Honos was antiquated in Quintilian's day, v. Quint. 1, 4, 13; Neue, Formenl. 1, 168 sq.), ōris (archaic gen. honorus, like venerus, Lex Puteol. ap. Haubold, n. 7), m. [perh. Sanscr. hu-, call], honor, repute, esteem in which a person or thing is held.I.Lit.A.In gen.:B.cum honos sit praemium virtutis judicio studioque civium delatum ad aliquem, qui eum sententiis, qui suffragiis adeptus est, is mihi et honestus et honoratus videtur. Qui autem occasione aliqua etiam invitis suis civibus nactus est imperium, hunc nomen honoris adeptum, non honorem puto,
Cic. Brut. 81, 281; cf.:is autem, qui vere appellari potest honos, non invitamentum ad tempus, sed perpetuae virtutis est praemium,
id. Fam. 10, 10, 1 sq.:honos alit artes omnesque incenduntur ad studia gloria,
id. Tusc. 1, 2, 4;so with gloria,
id. Part. 24, 87: si honos is fuit, majorem tibi habere non [p. 862] potui, id. Fam. 5, 20, 2:quanto et honor hic illo est amplior, etc.,
id. Att. 9, 2, A, 1:gratia, dignitate, honore auctus,
Caes. B. G. 1, 43, 8:amplissimis honoribus et praemiis decorari... honos maximus,
Cic. de Or. 1, 54, 232:ut eum amplissimo regis honore et nomine affeceris,
id. Deiot. 5, 14:aliquem praecipuo honore habere,
Caes. B. G. 5, 54, 4:suum cuique honorem et gradum reddere,
Cic. Rosc. Am. 47, 136:apud eum sunt in honore et in pretio,
id. ib. 28, 77; Caes. B. C. 3, 61, 1; so with in:in honore magno esse,
Cic. Brut. 8, 30:summo in honore,
id. de Or. 1, 55, 235; id. Off. 2, 19, 65:tanto in honore,
id. Tusc. 2, 2, 4; Caes. B. C. 1, 77, 2; 3, 47, 7; Liv. 42, 6, 12; but without in:Jovem autem quanto honore in suo templo fuisse arbitramini,
Cic. Verr. 2, 4, 58, § 129:(Druides) magno sunt apud eos honore,
Caes. B. G. 6, 13, 4; 5, 54, 5; Liv. 1, 40, 1; Tac. A. 14, 6; id. H. 1, 6, 4:honorem accipere,
Cic. Att. 9, 2, A, 1:honorem huic generi (i. e. poëtis) non fuisse declarat oratio Catonis,
id. Tusc. 1, 2, 3:honori summo nostro Miloni fuit qui P. Clodii conatus compressit,
id. Off. 2, 17, 58; cf.:quod (i. e. medium ex tribus sedere) apud Numidas honori ducitur,
Sall. J. 11, 3:rite suum Baccho dicemus honorem,
honor, praise, Verg. G. 2, 393: tanto ille vobis quam mihi pejorem honorem habuit, worse honor, i. e. greater dishonor or disgrace, Q. Metell. ap. Gell. 12, 9, 4; cf.:exsilii honor,
i. e. honorable exile, Tac. H. 1, 21.—Personified:tute pone te latebis facile, ne inveniat te honos,
Plaut. Trin. 3, 2, 37.—Of inanim. and abstr. things, honor, esteem, value:physicae quoque non sine causa tributus idem est honos,
Cic. Fin. 3, 22, 73; id. Fam. 7, 26, 2:ornatus ille admirabilis, propter quem ascendit in tantum honorem eloquentia,
id. Or. 36, 125:multa renascentur quae jam cecidere, cadentque Quae nunc sunt in honore vocabula, si volet usus,
Hor. A. P. 71:apud antiquos piscium nobilissimus habitus acipenser nullo in honore est,
Plin. 9, 17, 27, § 60; 19, 6, 32, § 104:vino Pramnio etiam nunc honos durat,
id. 14, 4, 6, § 54 al. —In partic.1.Public honor, official dignity, office, post, preferment (cf. munus):2.ita quaestor sum factus, ut mihi honorem illum tum non solum datum, sed etiam creditum ac commissum putem,
Cic. Verr. 2, 5, 14, § 35:ille honoris gradus,
id. Sull. 29, 82:equites Romanos in tribunicium restituit honorem,
Caes. B. C. 1, 77 fin.:extraordinarium honorem appetere,
id. ib. 1, 32, 2:hic ipse honos (sc. dictatura), delatus ad me, testis est innocentiae meae,
Liv. 9, 26, 14:curulem adferri sellam eo jussit (Flavius) ac sede honoris sui inimicos spectavit,
id. 9, 46, 9:honore abiit,
Suet. Aug. 26; cf.:deposito honore,
id. ib. 36:paene honore summotus est,
id. Claud. 9:honor municipalis est administratio rei publicae cum dignitatis gradu, sive cum sumtu, sive sine erogatione contingens,
Dig. 50, 4, 14 pr.: honorem aut magistratum gerere, Gai Inst. 1, 96:clari velamen honoris sufficiunt tunicae summis aedilibus albae,
Juv. 3, 178:tempus honoris,
the term of office, id. 8, 150:honorem militiae largiri,
military honors, id. 7, 88.—In plur.:populum Romanum hominibus novis industriis libenter honores mandare semperque mandasse,
Cic. Verr. 2, 4, 37, § 81; cf.:qui (populus) stultus honores Saepe dat indignis,
Hor. S. 1, 6, 15:ascendisset ad honores, nisi, etc.,
Cic. Brut. 68, 241:honoribus amplissimis et laboribus maximis perfungi,
id. Fam. 1, 8, 3:obrepisti ad honores errore hominum,
id. Pis. 1, 1:Catulus maximis honoribus usus,
Sall. C. 49, 2:magistratus atque honores capere,
Suet. Aug. 26:largiri opes, honores,
Tac. A. 11, 12.—Particular phrases.a.Honoris causa.(α).Out of respect, in order to show honor (class.):(β).C. Curio, quem ego hominem honoris potius quam contumeliae causa nominatum volo,
Cic. Verr. 1, 7, 18:quem honoris causa nomino,
id. Rosc. Am. 2, 6:toties hunc et virum bonum esse dixisti et honoris causa appellasti,
id. Rosc. Com. 6, 18:Campanis equitum honoris causa, civitas sine suffragio data,
Liv. 8, 14, 10; 32, 34, 8; 39, 22, 2.—For the sake of (ante-class.):b.ejus honoris causa, feci thensaurum ut hic reperiret Euclio,
Plaut. Aul. prol. 25: mei honoris causa mittere coquos, id. ib. 3, 4, 4:huc honoris vostri venio gratia,
id. Am. 3, 1, 7; id. Stich. 2, 2, 14:vestri honoris causa,
Ter. Phorm. 5, 7, 35.—Praefari or dicere honorem, to make an excuse in saying any thing that may be distasteful = by your leave or saving your presence:3.si dicimus: ille patrem strangulavit, honorem non praefamur. Sin de Aurelia aliquid aut Lollia, honos. praefandus est,
Cic. Fam. 9, 22, 4;for which: haec sunt quae retulisse fas sit, ac pleraque ex his non nisi honore dicto,
Plin. 28, 8, 24, § 87; cf.also: honos auribus sit,
i. e. pardon the expression, Curt. 5, 1, 22.—Personified, Hŏnor or Hŏnos, as a deity whose temple adjoined that of Virtus, and who was worshipped with uncovered head, Cic. Verr. 2, 4, 54, § 121; id. Sest. 54, 116; id. Leg. 2, 23, 58; Val. Max. 1, 1, 8; Liv. 27, 25, 7 sqq.; Aug. Civ. Dei, 4, 21; Inscr. Orell. 543.II.Transf.A.Concr., any thing given as a mark of honor, an honorary gift, a reward, acknowledgment, recompense, fee; a sacrifice; funeral rites; a legacy, etc. (mostly poet. and since the Aug. period):B.Itan tandem hanc majores famam tradiderunt tibi tui,... honori posterorum tuorum ut vindex fieres,
Plaut. Trin. 3, 2, 18:Curio misi, ut medico honos haberetur et tibi daret quod opus esset,
Cic. Fam. 16, 9, 3; Vitr. 10, 22:geminum pugnae proponit honorem,
Verg. A. 5, 365:nil victor honoris Ex opibus posco,
Sil. 9, 199:dicite, Pierides, quonam donetur honore Neaera,
Tib. 3, 1, 5:nec Telamon sine honore recessit Hesioneque data potitur,
Ov. M. 11, 216:arae sacrificiis fument, honore, donis cumulentur,
Liv. 8, 33, 21:divūm templis indicit honorem,
Verg. A. 1, 632; Ov. F. 4, 409:nullos aris adoleret honores,
id. M. 8, 742:meritos aris mactavit honores,
Verg. A. 3, 118:honore sepulturae carere,
Cic. de Sen. 20, 75; id. Inv. 1, 55, 108:cernit ibi maestos et mortis honore carentes Leucaspim, etc.,
Verg. A. 6, 333; cf. Ov. Tr. 3, 3, 45:mille viri, qui supremum comitentur honorem,
Verg. A. 11, 61:solutus honos cineri,
Val. Fl. 3, 357:honorem habere alicui,
Curt. 3, 12, 13:omnem honorem funeri servare,
id. 4, 10, 23:communem sepulturae honorem alicui tribuere,
Suet. Aug. 17:nec enim quaerimus, cui acquiratur, sed cui honos habitus est,
the honorary legacy, Dig. 37, 5, 3; 32, 1, 11:sepulturae honore spoliatus,
Val. Max. 4, 7, 1; 9, 8, 1 fin.; cf.:supremitatis honor,
Amm. 31, 13:supremus condicionis humanae honos,
Val. Max. 6, 3, 1.—Objectively, a quality that brings honor or consideration, an ornament, grace, charm, beauty ( poet.):C.silvis Aquilo decussit honorem,
Verg. G. 2, 404:December silvis honorem decutit,
Hor. Epod. 11, 6; cf.:populeus cui frondis honor,
Val. Fl. 6, 296:notus in vultus honor,
Hor. Epod. 17, 18; Stat. Th. 10, 788.—In plur.:laetos oculis afflārat honores,
Verg. A. 1, 591; cf. Sil. 12, 244:hic tibi copia Manabit ad plenum benigno Ruris honorum opulenta cornu,
Hor. C. 1, 17, 16:nullum ver usquam nullique aestatis honores,
Sil. 3, 487.—A magistrate, office-holder:sed cum summus honor finito computet anno, sportula quid referat,
Juv. 1, 117; cf. v. 110. -
19 praesto
[ABCU]A - praestō, adv. [prae + situs]: ici, là, tout près, sous la main (au pr. et au fig.). Cet adverbe se construit souvent avec les verbes esse et adesse. - praesto esse: [st2]1 [-] être auprès, arriver, être présent. [st2]2 [-] assister, secourir. [st2]3 [-] être sous la main, être disponible. - sed ubi est frater? Chaer. Praesto adest, Ter. Eun. 5, 8, 20: mais où est mon frère? Chaer. Ici présent. - hic praesto est: le voici. - sibi esse praesto Cordubae, Caes. BC. 2, 19, 1: être à sa disposition à Cordoue. - ad jussa praesto esse, Liv.: se tenir prêt à exécuter des ordres. - commeatum exercitui praesto fore, Liv. (sub. inf.): que la subsistance de l'armée serait prête. - mihi Tulliola fuit praesto, Cic.: je rencontrai ma chère Tullia. - ipsum praesto video, Ter.: le voici, je l'aperçois. - quum esset praesto ubique Fortuna, Curt.: comme la Fortune accompagnait toujours ses pas. - pauper erit praesto semper tibi, Tib. 1, 5, 61: un pauvre sera toujours à ton service. - praesto multis fuit, Cic. Mur. 9, 19: il a prêté assistance à bien des gens. [ABCU]B - praesto, āre, praestĭtī, praestitum (part. fut. praestaturus), tr. et intr.: [st1]1 [-] se tenir devant, être devant. [st1]2 [-] [prae + stare = se tenir en avant] être supérieur, exceller, surpasser, se distinguer, l’emporter sur; impers. il vaut mieux, il est préférable. - praestare inter suos, Cic.: être supérieur aux siens. - praestare alicui, Cic. (praestare aliquem, Liv.): l'emporter sur qqn. - praestare re, Cic. (praestare in re, Lucr.): exceller dans une chose. - alicui aliqua re (alicui rei, in aliqua re) praestare: l’emporter sur qqn en qqch. - cum virtute omnibus praestare, Caes. BG. 1, 3: dépasser en courage tous les autres. - qui petulantiā maxime praestabant, Sall.: ceux qui se signalaient le plus par leur turbulence. - Zeuxis praestabat in corpore muliebri pingendo: Zeuxis excellait dans la peinture du corps féminin. - mori milies praestitit, quam haec pati, Cic. Att. 14, 9, 2: il aurait mieux valu mille fois mourir que souffrir ces indignités. - interfici praestat in acie quam servire: mieux vaut mourir dans la bataille qu'être esclave. - praestare dicunt Gallorum quam Romanorum imperia perferre, Caes. BG. 1.17: il vaut mieux, selon eux, supporter la domination des Gaulois que celle des Romains. - tacere praestaret philosphos, Cic.: les philosophes auraient mieux fait de se taire. - praestat ut abstineam: il est préférable que je m'abstienne. [st1]3 [-] [praes + stare] se porter garant, répondre de, prendre sur soi, garantir, cautionner, contracter un engagement. - quod de me praestare possum, Cic. Fam. 4, 15, 2: ce dont je peux répondre pour mon compte. - ego tibi a vi praestare nihil possum, Cic. Fam. 1, 4, 3: je ne puis te garantir en rien contre la violence. - praestare sumptum, Cic.: prendre une dépense à sa charge. - alicui aliquem praestare: répondre à qqn de qqn. - culpam praestare: prendre sur soi la responsabilité d'une faute. - praestare invidiam rei, Cic.: assumer l'odieux d'une chose. - praestare dictum, Cic.: être responsable de ses paroles. - impetus populi praestare nemo potest, Cic. de Or. 2: personne ne peut répondre des emportements du peuple. - nihil nobis praestandum praeter culpam, Cic. Fam. 6: nous n'avons de responsabilité que celle de nos fautes. - quis mihi praestat Lentonem esse... ? Cic.: qui me garantit que Leuton est...? - quis incolumitatem praestat? Cic.: qui répond de leurs jours? - praestare ut: faire en sorte que...; garantir que... - praestare ne: faire en sorte que... ne... pas...; garantir que... ne... pas... - illud mihi praesta ut... Sen.: promets-moi que... [st1]4 [-] maintenir, conserver, assurer, préserver. - praestare socios salvos, Cic. Imp. Pomp. 18, 55: assurer la sécurité des alliés. - praestare rempublicam pueris, Cic.: conserver la république pour ses enfants. - praestare aliquem finibus certis, Cic.: maintenir qqn dans des limites fixes. - Aeolus praestat nepotibus aequor, Ov.: Eole assure à ses petits-enfants la sécurité de la mer. - mors omnia praestat, Lucr.: la mort conserve tout. [st1]5 [-] faire, exécuter, s'acquitter de, accomplir, réaliser, faire en sorte. - praestare ea quae ratio praescribit, Cic.: faire ce que prescrit la raison. - praestamus quod debemus, Cic.: nous faisons notre devoir. - suum munus praestare, Cic.: s'acquitter des devoirs de sa charge. - praestare fidem, Cic. (praestare promissa, Liv.): être fidèle à sa promesse. - fidem alicui praestare: tenir parole à qqn. - utrum censetis me vicem aerari praestare an exercitum sine frumento et stipendio habere posse? Sall.: pensez-vous que je puisse suppléer au Trésor ou entretenir une armée sans froment et sans argent? - praestare hospitii jus officiumque, Cic. Fam. 14, 4, 2: satisfaire aux lois et aux devoirs de l'hospitalité. - praestant ut adversa patientius feram, Plin.-jn.: elles me font supporter l'adversité avec plus de résignation. - id quod ne admitteret praestare non potuit, Curt.: une faute qu'il lui était impossible de ne pas faire. [st1]6 [-] [praesto (adv.)] fournir, donner, livrer, offrir, procurer, mettre à la disposition de. - anser praestat ex se plumam, Col. 8, 13: l'oie donne de la plume. - alicui pecuniam praestare: fournir de l’argent à qqn. - praestare mille milites, Liv.: fournir mille soldats. - dies praestandae pecuniae, Dig.: le jour du paiement. - rem maximam invicem praestitistis, Plin.-jn.: vous vous êtes fait l'un à l'autre un présent magnifique. - omnia praestiti rei publicae quae praestare debuit is qui... Cic. Br. 2, 1, 2: j'ai offert à la république tout ce que devait lui offrir celui qui... - praestare caput fulminibus, Luc. 5, 770: livrer sa tête aux foudres. - praestare voluptatem sapienti, Cic. Fin. 2, 27, 89: procurer la volupté au sage. - praestare se consulatui, Plin.-jn.: accepter le consulat. - praestare se male amico, Ov.: refuser ses services à un ami. - praestare debitum honorem, Cic.: rendre un honneur mérité. [st1]7 [-] présenter, faire voir, manifester, témoigner, faire preuve de, montrer; rendre (tel ou tel). - praestare terga hosti, Tac. Agr. 37: fuir devant l'ennemi. - nunc se praestet Victoria, Ov. Tr. 2, 169: que maintenant la Victoire se montre. - virtutem praestare, Caes. BG. 2, 27: [mettre en avant son courage] = montrer son courage. - praestare alicui memoriam, voluntatem, Cic.: témoigner à qqn de la gratitude, de la bienveillance. - praestare officium sui, Cic.: prouver à qqn son dévouement. - praestare obsequium carnifici, Sen.: tendre la gorge au bourreau. - fortunatum praestat species, Hor.: la beauté rend heureux. - praestare se incolumem, Lucr. 3, 220: se conserver intact. - praestare se invictum, Ov. Tr. 4, 10, 104: se montrer invincible. - te eum praestitisti... Cic.: tu t'es montré tel... - praestare se ad formulam, Sen.: se conduire suivant une règle.* * *[ABCU]A - praestō, adv. [prae + situs]: ici, là, tout près, sous la main (au pr. et au fig.). Cet adverbe se construit souvent avec les verbes esse et adesse. - praesto esse: [st2]1 [-] être auprès, arriver, être présent. [st2]2 [-] assister, secourir. [st2]3 [-] être sous la main, être disponible. - sed ubi est frater? Chaer. Praesto adest, Ter. Eun. 5, 8, 20: mais où est mon frère? Chaer. Ici présent. - hic praesto est: le voici. - sibi esse praesto Cordubae, Caes. BC. 2, 19, 1: être à sa disposition à Cordoue. - ad jussa praesto esse, Liv.: se tenir prêt à exécuter des ordres. - commeatum exercitui praesto fore, Liv. (sub. inf.): que la subsistance de l'armée serait prête. - mihi Tulliola fuit praesto, Cic.: je rencontrai ma chère Tullia. - ipsum praesto video, Ter.: le voici, je l'aperçois. - quum esset praesto ubique Fortuna, Curt.: comme la Fortune accompagnait toujours ses pas. - pauper erit praesto semper tibi, Tib. 1, 5, 61: un pauvre sera toujours à ton service. - praesto multis fuit, Cic. Mur. 9, 19: il a prêté assistance à bien des gens. [ABCU]B - praesto, āre, praestĭtī, praestitum (part. fut. praestaturus), tr. et intr.: [st1]1 [-] se tenir devant, être devant. [st1]2 [-] [prae + stare = se tenir en avant] être supérieur, exceller, surpasser, se distinguer, l’emporter sur; impers. il vaut mieux, il est préférable. - praestare inter suos, Cic.: être supérieur aux siens. - praestare alicui, Cic. (praestare aliquem, Liv.): l'emporter sur qqn. - praestare re, Cic. (praestare in re, Lucr.): exceller dans une chose. - alicui aliqua re (alicui rei, in aliqua re) praestare: l’emporter sur qqn en qqch. - cum virtute omnibus praestare, Caes. BG. 1, 3: dépasser en courage tous les autres. - qui petulantiā maxime praestabant, Sall.: ceux qui se signalaient le plus par leur turbulence. - Zeuxis praestabat in corpore muliebri pingendo: Zeuxis excellait dans la peinture du corps féminin. - mori milies praestitit, quam haec pati, Cic. Att. 14, 9, 2: il aurait mieux valu mille fois mourir que souffrir ces indignités. - interfici praestat in acie quam servire: mieux vaut mourir dans la bataille qu'être esclave. - praestare dicunt Gallorum quam Romanorum imperia perferre, Caes. BG. 1.17: il vaut mieux, selon eux, supporter la domination des Gaulois que celle des Romains. - tacere praestaret philosphos, Cic.: les philosophes auraient mieux fait de se taire. - praestat ut abstineam: il est préférable que je m'abstienne. [st1]3 [-] [praes + stare] se porter garant, répondre de, prendre sur soi, garantir, cautionner, contracter un engagement. - quod de me praestare possum, Cic. Fam. 4, 15, 2: ce dont je peux répondre pour mon compte. - ego tibi a vi praestare nihil possum, Cic. Fam. 1, 4, 3: je ne puis te garantir en rien contre la violence. - praestare sumptum, Cic.: prendre une dépense à sa charge. - alicui aliquem praestare: répondre à qqn de qqn. - culpam praestare: prendre sur soi la responsabilité d'une faute. - praestare invidiam rei, Cic.: assumer l'odieux d'une chose. - praestare dictum, Cic.: être responsable de ses paroles. - impetus populi praestare nemo potest, Cic. de Or. 2: personne ne peut répondre des emportements du peuple. - nihil nobis praestandum praeter culpam, Cic. Fam. 6: nous n'avons de responsabilité que celle de nos fautes. - quis mihi praestat Lentonem esse... ? Cic.: qui me garantit que Leuton est...? - quis incolumitatem praestat? Cic.: qui répond de leurs jours? - praestare ut: faire en sorte que...; garantir que... - praestare ne: faire en sorte que... ne... pas...; garantir que... ne... pas... - illud mihi praesta ut... Sen.: promets-moi que... [st1]4 [-] maintenir, conserver, assurer, préserver. - praestare socios salvos, Cic. Imp. Pomp. 18, 55: assurer la sécurité des alliés. - praestare rempublicam pueris, Cic.: conserver la république pour ses enfants. - praestare aliquem finibus certis, Cic.: maintenir qqn dans des limites fixes. - Aeolus praestat nepotibus aequor, Ov.: Eole assure à ses petits-enfants la sécurité de la mer. - mors omnia praestat, Lucr.: la mort conserve tout. [st1]5 [-] faire, exécuter, s'acquitter de, accomplir, réaliser, faire en sorte. - praestare ea quae ratio praescribit, Cic.: faire ce que prescrit la raison. - praestamus quod debemus, Cic.: nous faisons notre devoir. - suum munus praestare, Cic.: s'acquitter des devoirs de sa charge. - praestare fidem, Cic. (praestare promissa, Liv.): être fidèle à sa promesse. - fidem alicui praestare: tenir parole à qqn. - utrum censetis me vicem aerari praestare an exercitum sine frumento et stipendio habere posse? Sall.: pensez-vous que je puisse suppléer au Trésor ou entretenir une armée sans froment et sans argent? - praestare hospitii jus officiumque, Cic. Fam. 14, 4, 2: satisfaire aux lois et aux devoirs de l'hospitalité. - praestant ut adversa patientius feram, Plin.-jn.: elles me font supporter l'adversité avec plus de résignation. - id quod ne admitteret praestare non potuit, Curt.: une faute qu'il lui était impossible de ne pas faire. [st1]6 [-] [praesto (adv.)] fournir, donner, livrer, offrir, procurer, mettre à la disposition de. - anser praestat ex se plumam, Col. 8, 13: l'oie donne de la plume. - alicui pecuniam praestare: fournir de l’argent à qqn. - praestare mille milites, Liv.: fournir mille soldats. - dies praestandae pecuniae, Dig.: le jour du paiement. - rem maximam invicem praestitistis, Plin.-jn.: vous vous êtes fait l'un à l'autre un présent magnifique. - omnia praestiti rei publicae quae praestare debuit is qui... Cic. Br. 2, 1, 2: j'ai offert à la république tout ce que devait lui offrir celui qui... - praestare caput fulminibus, Luc. 5, 770: livrer sa tête aux foudres. - praestare voluptatem sapienti, Cic. Fin. 2, 27, 89: procurer la volupté au sage. - praestare se consulatui, Plin.-jn.: accepter le consulat. - praestare se male amico, Ov.: refuser ses services à un ami. - praestare debitum honorem, Cic.: rendre un honneur mérité. [st1]7 [-] présenter, faire voir, manifester, témoigner, faire preuve de, montrer; rendre (tel ou tel). - praestare terga hosti, Tac. Agr. 37: fuir devant l'ennemi. - nunc se praestet Victoria, Ov. Tr. 2, 169: que maintenant la Victoire se montre. - virtutem praestare, Caes. BG. 2, 27: [mettre en avant son courage] = montrer son courage. - praestare alicui memoriam, voluntatem, Cic.: témoigner à qqn de la gratitude, de la bienveillance. - praestare officium sui, Cic.: prouver à qqn son dévouement. - praestare obsequium carnifici, Sen.: tendre la gorge au bourreau. - fortunatum praestat species, Hor.: la beauté rend heureux. - praestare se incolumem, Lucr. 3, 220: se conserver intact. - praestare se invictum, Ov. Tr. 4, 10, 104: se montrer invincible. - te eum praestitisti... Cic.: tu t'es montré tel... - praestare se ad formulam, Sen.: se conduire suivant une règle.* * *I.Praesto, praestas, praestiti, praestitum, penul. corr. et praestatum, pen. prod. praestare. Donner.\Per seipsum praestare aliquid. Cic. Le faire soymesme.\Ad quendam modum aliquid praestare. Quintil. Faire en partie et aucunement.\Amorem praestare. Ouid. Se monstrer ami, Faire en ami.\Beneuolentiam praestare alicui. Cic. Se monstrer son ami en quelque affaire.\Fulminibus et ruinae praestare caput. Lucanus. Exposer sa vie à, etc.\Dignum praestabo me etiam pro laude merentis. Horat. Je me monstreray estre digne des plaisirs et biensfaicts que j'ay receu de toy, je monstreray que je ne suis point ingrat ne indigne des plaisirs que tu m'as faict.\Diligentiam alicui praestare. Cic. Se porter diligent envers aucun.\Fauorem praestare et voce et mente. Ouid. Donner faveur, Favoriser.\Fidem praestare. Ouid. Estre loyal et garder sa foy.\Fidem suam negotiis alicuius praestare. Cic. Se monstrer loyal és affaires d'aucun.\Iusiurandum praestare. Plin. iunior. Faire serment solennel.\Mare tutum praestare. Cic. Rendre la mer sans danger.\Officium praestare. Cic. Faire son debvoir envers aucun.\Operam in re militari praestare. Cic. Aider et servir à faire la guerre, Faire chose concernant l'estat de la guerre.\Principem praestare. Sueton. Faire l'estat et office de prince, Se monstrer prince, Faire en prince.\Quaestum praestare dicitur res aliqua. Cic. Faire du prouffit, Rendre prouffit.\Quod petebat praestiti. Plin. iunior. Je luy ay faict ce qu'il demandoit.\Praestare quod factum est impensae in bellum. Liu. Rembourser les deniers despenduz en la guerre.\Reuerentiam marito praestare. Plin. iunior. L'avoir en reverence et le craindre, Luy porter honneur et reverence.\Sapientiam et grauitatem praestare. Cic. Se porter ou maintenir et gouverner sagement et gravement.\Se incolumem praestare. Cic. S'entretenir en santé, Contregarder sa santé.\Praestare se propugnatorem libertatis acerrimum. Brutus ad Ciceronem. Defendre vaillamment et vivement la liberté.\Sedulitatem praestare alicui. Plin. iunior. Estre soigneux en ses affaires.\Silentium praestare. Liu. Se tenir coy.\Eximia est virtus praestare silentia rebus. Ouid. C'est une excellente vertu que de se scavoir taire, et avoir bonne bouche.\Spem suam praestare deis. Lucan. Esperer en Dieu, Mettre son esperance en Dieu.\Praesta te eum, qui mihi a teneris vnguiculis es cognitus. Cic. Monstre toy tel que, etc.\Vicem alicuius rei praestare. Plin. Servir au lieu d'elle.\Vltima praestare iucunda. Cic. Faire que l'issue de quelque chose soit joyeuse.\Praestare aliquem ante aedeis. Plaut. L'amener devant l'huis.\Praestare. Cic. Respondre et s'obliger de tout le dommage qui pourroit advenir de quelque chose.\Quancunque ei fidem dederis, praestabo. Cic. Tout ce que tu feras avec luy, je l'auray pour aggreable, et le tiendray pour faict.\Non modo facta, sed etiam dicta omnia praestanda nobis sunt. Cic. Nous en debvons respondre, On ne s'en prendra qu'à nous.\Ea conditione gesseram, vt meum factum semper omnes praestare, tuerique deberent. Cic. Defendre.\Praestare culpam. Cic. Prendre le danger et la charge sur soy de quelque chose.\Nihil est sapientis praestare, nisi culpam. Cic. Un sage n'est tenu de respondre, sinon de ce qui advient par sa faulte, et non point de ce qui advient par fortune.\Emptori damnum praestare. Cic. Luy satisfaire et le rembourser des dommages et interests qu'il a souffert.\Fidem praestare. Cic. Estre loyal et garder sa foy.\Fidem praestare publicam. Liu. Quand le Consul et Magistrat tient ce qu'il a promis à aucun.\Promissum praestare. Liu. Tenir sa promesse.\Non possum praestare quid quisque nos dixisse dicat. Cic. Je ne peulx pas respondre de tout ce qu'on m'a chargé d'avoir dict.\Praestare nihil debeo. Cic. On ne s'en scauroit prendre sur moy, On ne m'en scauroit rien demander.\Messalam Caesari praestabo. Cic. Di à Cesar que je luy responds de Messala, Je luy gaigneray, et feray qu'il sera son ami, et ne fera rien contre luy, ains tout ce qu'il vouldra.\Praestare Rempub. Cic. La conserver et maintenir.\Praestare, cum solo datiuo. Estre meilleur ou plus excellent, Passer aucun en quelque chose.\Di immortales, homini homo quid praestat! Terent. O mon Dieu, de combien les uns sont plus excellents que les autres!\Hac re maxime bestiis praestant, quod loqui possunt. Cic. En ce sont beaucoup plus excellents que les bestes, etc.\AEtate alteri praestare. Cic. Estre plus aagé que luy, Le surpasser en aage.\Datiuus nonnunquam tacetur. Columella, Quanuis candore praestet, pondere tamen vincitur. Ja soit qu'il soit plus blanc que les autres, etc.\Ingenio praestare. Lucret. Estre le plus ingenieux.\Iuris Ciuilis intelligentia, atque omni prudentiae genere Mutius praestitit. Cic. Il a esté excellent en, etc.\Accusatiuum cum ablatiuo aliquando regit. Quintilianus, Praestat ingenio alius alium. Les uns ont meilleur esprit, que les autres.\Ablatiuum subticuit Virgilius, dicens, Ibo animis contra, vel magnum praestet Achillem. Et fust il plus vaillant que Achilles.\Ciuitas magna, et inter Belgas authoritate, ac hominum multitudine praestabat. Caesar. Qui avoit plus d'authorité, et estoit plus peuplee que les autres.\Praestat, Impersonaliter, pro Melius est, et datiuo construitur: vt, Praestat furi hic suspendi, quam apud inferos ardere. Il luy vault mieulx d'estre ici, etc.II.Praesto, Aduerbium, vt vult Sipontinus: alii nomen indeclinabile omn. gen. esse volunt: significat Praesens sum. Verbo SVM, ES, EST iungitur. Plaut. Estre present.\Dixeram me domi praesto fore. Plautus. Que je seroye en la maison.\Hero vt omnibus in locis praesto siem. Plaut. Que je luy soye prest en tout lieu.\Ibi mihi praesto fuit L. Lucilius cum literis. Cic. Là je le trouvay avec lettres, Là se rendit Lucilius avec, etc.\Praesto est. Terent. Le voici.\Praesto adest: Poetice, pro Praesto est. Terentius, - domi Praesto apud me esse aiunt. Terent. On dit qu'il est chez moy.\Praesto esse alicui. Cic. Assister à aucun, et luy aider.\Hirundines aestiuo tempore praesto sunt, frigore pulsae recedunt. Author ad Heren. Viennent, Apparoissent.\Ad horam octauam praesto est. Cic. Il se rend là à l'heure de huit heures.\Quod cogitaris, nisi id ad nutum tuum praesto fuerit. Cicero. S'il n'est prest et appareillé. -
20 reddo
reddo, ĕre, dĭdi, dĭtum - tr. - - redidei = reddidi, CIL 10, 6950 --- fut. reddibo, Plaut. Cas. 129; Men. 1040; cf. Prisc. 6, 32; 6, 35; Non. 508, 8. [st1]1 [-] donner en retour, rendre (à une pers. ce qu'elle vous a donné, confié, prêté). - aliquid accipere ab alio vicissimque reddere, Cic. Lael. 26: recevoir qqch d'un autre et le lui rendre à son tour. - ea, quae utenda acceperis, majore mensura, si modo possis, jubet reddere Hesiodus, Cic. Off. 1, 48: ce qu'on nous a prêté, c'est avec usure que nous devons, si possible, le rendre, suivant les prescriptions d'Hésiode. - obsides reddere, Caes. BG. 1, 35, 3: rendre des otages. - memoria bene redditae vitae, Cic. Phil. 14, 32: le souvenir d'une vie que nous avons rendue avec honneur (à la nature). - cf. Cic. Rep. 1, 4. - reddere beneficium, Cic. Off. 1, 48: rendre un bienfait en retour. - acceptam cladem hosti reddere, Liv. 24, 17, 7: rendre à l'ennemi la défaite qu'il avait infligée. - cf. Liv. 24, 20, 2 ; 27, 49, 5. [st1]2 [-] donner en retour ce qu'on doit, ce qu'on a promis, etc. ; payer, s'acquitter de. - redde quae restant, Cic. Br. 258: acquitte-toi du reste (= achève ton exposé). - mors naturae debita, pro patria reddita, Cic. Phil. 14, 31: mort due à la nature, payée pour la patrie (dette envers la nature acquittée pour la patrie). - proemia reddere, Virg. En. 9. 254: accorder des récompenses. - reddere alicui prœmia debita, Virg. En. 2, 537: payer à qqn le salaire qui lui est dû. - mihi maxime placet ea quae male empta sunt reddi, Cic. Att. 2: je suis tout à fait d'accord pour rendre ce qui a été acheté trop cher. - vota reddere, Cic. Leg. 2, 22: s'acquitter des voeux. - cf. Virg. B. 5, 75. - supplicatio redditur, Caes. BG. 7, 90, 8: on célèbre les actions de grâces prescrites. - promissa viro reddere, Virg. En. 5, 386: délivrer à qqn la récompense promise. - reddere poenas, Sall. J. 14, 21: subir une punition. - reddere rationem: rendre un compte. - debitum naturae morbo reddere, Nep. Reg. 1: payer sa dette à la nature à la suite d'une maladie, mourir de maladie. [st1]3 [-] rendre (à qqn ce qu'on lui a pris, enlevé), restituer. - reddere captivos, Caes. BG. 7, 90, 3: rendre des prisonniers. - reddi captivos negavit esse utile, Cic. Off. 3: il affirma qu'il n'était pas utile de rendre les prisonniers. - cf. Cic. Phil. 2, 104. - libertatem reddere, Suet. 25: rendre la liberté. - patriam reddere, Liv. 5, 51, 10: rendre la patrie. - suum cuique honorem redditum gaudeo, Cic. Am. 136: je me réjouis que chacun se soit vu restituer ses honneurs. - aliquem patriae reddere, Cic. Mil. 94: rendre qqn à sa patrie. - patriis redditus aris, Virg. En. 11, 269: rendu aux foyers paternels. - cf. Virg. En. 2, 740. - reddar tenebris, Virg. En. 6, 544: je vais rentrer dans les ténèbres (auxquelles je me suis arraché un moment). - Teucrum iterum se reddere in arma, Virg. En. 10, 684: s'exposer de nouveau aux armes des Troyens. - se reddere: revenir, reprendre sa place. - se reddere convivio, Liv. 23, 9, 13: reprendre sa place au banquet. [st1]4 [-] donner en retour, en paiement, en récompense. - is honos non solum... datur, sed... redditur, Cic. Phil. 5, 41: cet honneur, on ne l'accorde pas seulement..., on le rend en paiement... - reddere pretium alicui pro bene factis, Plaut. Cap. 940: récompenser qqn pour ses bons offices. - gratiam alicui reddere, Sall. J. 110, 4: payer qqn de retour, lui manifester sa reconnaissance. [st1]5 [-] placer en regard, en réplique. - paria paribus redduntur, Cic. Or. 164: des membres de phrase égaux se font pendant. [st1]6 [-] placer en retour, retourner, traduire, rendre. - cum, ea quae legeram Graece, Latine redderem, Cic. de Or. 1, 155: alors que je rendais en latin ce que j'avais lu en grec. - verbum pro verbo reddere, Cic.: traduire mot à mot. - cf. Cic. Opt. 5. [st1]7 [-] donner en retour, en écho, répéter. - Hor. Ep. 1, 18, 14; S. 2, 8, 80; P. 158. [st1]8 [-] donner en réponse, répliquer (répartir). - Virg. En. 1, 409; 6, 689; 11, 251, etc. [st1]9 [-] donner, produire en retour, renvoyer (des rayons); reproduire, imiter; exprimer, rendre; rendre (un son...). - (gemma) clara repercusso reddebant lumina Phoebo, Ov. M. 2, 110: (des. pierres précieuses) renvoyaient à Phoebus ses rayons brillants qui s'y réfléchissaient. - reddere odorem croci, Plin. 36, 177, reproduire l'odeur du safran. - reddere paternam elegantiam in loquendo, Quint. 1, 1, 6: reproduire dans sa parole la correction paternelle du style. - te nomine reddet, Virg. En. 6, 768: il sera ta reproduction par le nom, il te ressemblera par le nom. - omnes Catilinas, Acidinos postea reddidit, Cic. Att. 4, 3, 3: tous les Catilina, les Acidinus ont reparu dès lors en lui (= il s'est conduit comme...). - toto litore busta surgunt Thessalicis reddentia manibus ignem, Luc. 9, 180: tout le long du rivage, se dressent des bûchers offrant leurs flammes aux mânes de la Thessalie. - ut, quae secum commentatus esset, ea sine scripto verbis eisdem redderet, quibus cogitavisset, Cic. Br. 301: à tel point que, ce qu'il avait préparé (avant de prononcer son discours), il le reproduisait sans aucune note, dans les mêmes termes qu'il l'avait conçu. - cf. Quint. 10, 6, 3 ; 11, 2, 23. - tibiae... alium sonum reddunt, Quint. 11, 3, 20: la flûte rend un son différent. [st1]10 [-] rendre, produire (en parl. du sol). - Ter. Phorm. 680; Col. 2, 16, 2 ; Plin. 18, 87; Quint. 12,10, 25 [st1]11 [-] ramener à un état antérieur, rendre de nouveau. - avec deux acc. reddere aliquem insignem, Virg. En. 5, 705: rendre quelqu'un illustre. - reddam ego te fame mansuetem (= mansuetum), Plaut. As. 1.2.19: je vais te rendre doux en t'affamant. - pecunia homines beatos non reddit: l'argent ne rend pas les hommes heureux. - senem illum tibi dedo ulteriorem, lepide ut lenitum reddas, Plaut. Bac. 1150: je te confie ce vieux là-bas, le second, pour que tu le ramènes à une aimable douceur. - cf. Plaut. Poen. 132. - reddes forte latus, nigros angusta fronte capillos, reddes dulce loqui, Hor. Ep. 1, 7, 27, tu referas forte ma poitrine (solides mes poumons), et noirs mes cheveux sur un front étroit, tu referas doux mon parler. - avec ut subj. reddes nobis, ut... fecisti, sic de magistratibus ut disputes... Cic. Leg. 3, 13: tu referas pour nous sur les magistratures, comme tu l'as fait..., un exposé critique.... [st1]12 [-] amener d'un état à un autre, rendre. - petronem et dominum reddam mortales miserrumos, Plaut. Cap. 822: je ferai du bélier et de son maître les êtres les plus misérables. - tutiorem vitam reddere, Cic. Rep. 1, 3: rendre la vie plus sûre. - cf. Cic. Ac. 2, 54; de Or. 2, 8 ; Br. 38; Caes. BC. 3, 79, 4. - homines ex feris mites reddere, Cic. Inv. 1, 2: amener les hommes de la sauvagerie à la douceur. - aliquid effectum reddere, Plaut. Ps. 386: amener une chose à réalisation, effectuer, réaliser. - cf. Plaut. Ps. 530; 1309; Cap. 345, etc. - rare au passif corpus imbecillius redditur, Cels. 3, 3, 19: le corps est affaibli. - cf. Ov. M. 4, 175; Just. 29, 4, 3, etc.. - rart subst. attribut aliquem hostem Romanis reddere, Nep. Han. 2, 1: faire de qqn un ennemi des Romains. - avec ut + subj. mortalem summum fortuna reddidit ut famul infumus esset, Enn. An. 313: la fortune a fait du mortel le plus élevé le plus bas des esclaves. - cf. Ter. And. 389. [st1]13 [-] rendre (à qqn) ce qu'on a reçu, remettre, transmettre. - aliquid alicui reddere: rendre qqch à qqn. - Graeciae veterem statum reddere: rendre à la Grèce son ancien statut. - reddere alicui suum: rendre à qqn son dû. - Cincius eam mihi abs te epistulam reddidit, quam tu dederas, Cic. Att. 1, 20, 1: Cincius m'a remis de ta part la lettre que tu lui avais confiée pour moi. - cf. Cic. Fam. 2, 1, 1; 2, 17, 1; etc. ; Caes. BC. 1, 1, 1; 2, 20, 2, etc. ; Sall. C. 34, 3 ; Liv. 2, 3, 7. [st1]14 [-] donner en retour d'une demande, accorder. - neque his petentibus jus redditur, Caes. BG. 6, 13, 7: on ne leur accorde pas malgré leur demande de solution en justice. - cf. Quint. 11, 2, 60. - reddere judicium, rendre un jugement (en parl. du magistrat à qui on vient demander justice). - Ter. Phorm. 404: Quint. 7, 4, 43; Tac. An. 1, 72. - jus reddere, Tac. An. 6, 11: rendre la justice. - judicia in privatos reddere, Caes. BC. 2, 18, 5: rendre des jugements contre les particuliers. [st1]15 [-] rapporter, exposer. - reddere = referre. - causas corruptae eloquentiae, Quint. 8, 6, 76: rapporter les raisons de la corruption de l'éloquence. - aliquid suo loco reddere, Tac. H. 4, 67: raconter une chose en son lieu. - quae suis locis reddam, Plin.: ce que j'exposerai en son temps et lieu. [st1]16 [-] faire sortir au-dehors, rendre. - animas reddunt, Virg. G. 3, 495: ils exhalent leur souffle, leur vie. - cf. Ov. P 2, 11, 7. - sanguinem reddere, Plin. Ep. 5, 19, 6: rendre, vomir du sang. - ex alto luco vox reddita est, Virg. En. 7, 95: des profondeurs du bois sortit une voix. - cf. Virg. En. 3, 40. [st1]17 [-] placer à part, assigner en propre (en lot). - Plaut. St. 181; Lucr. 1, 203; 2, 65, etc. ; Cic. Nat. 1, 103 ; Virg. En. 12, 817.* * *reddo, ĕre, dĭdi, dĭtum - tr. - - redidei = reddidi, CIL 10, 6950 --- fut. reddibo, Plaut. Cas. 129; Men. 1040; cf. Prisc. 6, 32; 6, 35; Non. 508, 8. [st1]1 [-] donner en retour, rendre (à une pers. ce qu'elle vous a donné, confié, prêté). - aliquid accipere ab alio vicissimque reddere, Cic. Lael. 26: recevoir qqch d'un autre et le lui rendre à son tour. - ea, quae utenda acceperis, majore mensura, si modo possis, jubet reddere Hesiodus, Cic. Off. 1, 48: ce qu'on nous a prêté, c'est avec usure que nous devons, si possible, le rendre, suivant les prescriptions d'Hésiode. - obsides reddere, Caes. BG. 1, 35, 3: rendre des otages. - memoria bene redditae vitae, Cic. Phil. 14, 32: le souvenir d'une vie que nous avons rendue avec honneur (à la nature). - cf. Cic. Rep. 1, 4. - reddere beneficium, Cic. Off. 1, 48: rendre un bienfait en retour. - acceptam cladem hosti reddere, Liv. 24, 17, 7: rendre à l'ennemi la défaite qu'il avait infligée. - cf. Liv. 24, 20, 2 ; 27, 49, 5. [st1]2 [-] donner en retour ce qu'on doit, ce qu'on a promis, etc. ; payer, s'acquitter de. - redde quae restant, Cic. Br. 258: acquitte-toi du reste (= achève ton exposé). - mors naturae debita, pro patria reddita, Cic. Phil. 14, 31: mort due à la nature, payée pour la patrie (dette envers la nature acquittée pour la patrie). - proemia reddere, Virg. En. 9. 254: accorder des récompenses. - reddere alicui prœmia debita, Virg. En. 2, 537: payer à qqn le salaire qui lui est dû. - mihi maxime placet ea quae male empta sunt reddi, Cic. Att. 2: je suis tout à fait d'accord pour rendre ce qui a été acheté trop cher. - vota reddere, Cic. Leg. 2, 22: s'acquitter des voeux. - cf. Virg. B. 5, 75. - supplicatio redditur, Caes. BG. 7, 90, 8: on célèbre les actions de grâces prescrites. - promissa viro reddere, Virg. En. 5, 386: délivrer à qqn la récompense promise. - reddere poenas, Sall. J. 14, 21: subir une punition. - reddere rationem: rendre un compte. - debitum naturae morbo reddere, Nep. Reg. 1: payer sa dette à la nature à la suite d'une maladie, mourir de maladie. [st1]3 [-] rendre (à qqn ce qu'on lui a pris, enlevé), restituer. - reddere captivos, Caes. BG. 7, 90, 3: rendre des prisonniers. - reddi captivos negavit esse utile, Cic. Off. 3: il affirma qu'il n'était pas utile de rendre les prisonniers. - cf. Cic. Phil. 2, 104. - libertatem reddere, Suet. 25: rendre la liberté. - patriam reddere, Liv. 5, 51, 10: rendre la patrie. - suum cuique honorem redditum gaudeo, Cic. Am. 136: je me réjouis que chacun se soit vu restituer ses honneurs. - aliquem patriae reddere, Cic. Mil. 94: rendre qqn à sa patrie. - patriis redditus aris, Virg. En. 11, 269: rendu aux foyers paternels. - cf. Virg. En. 2, 740. - reddar tenebris, Virg. En. 6, 544: je vais rentrer dans les ténèbres (auxquelles je me suis arraché un moment). - Teucrum iterum se reddere in arma, Virg. En. 10, 684: s'exposer de nouveau aux armes des Troyens. - se reddere: revenir, reprendre sa place. - se reddere convivio, Liv. 23, 9, 13: reprendre sa place au banquet. [st1]4 [-] donner en retour, en paiement, en récompense. - is honos non solum... datur, sed... redditur, Cic. Phil. 5, 41: cet honneur, on ne l'accorde pas seulement..., on le rend en paiement... - reddere pretium alicui pro bene factis, Plaut. Cap. 940: récompenser qqn pour ses bons offices. - gratiam alicui reddere, Sall. J. 110, 4: payer qqn de retour, lui manifester sa reconnaissance. [st1]5 [-] placer en regard, en réplique. - paria paribus redduntur, Cic. Or. 164: des membres de phrase égaux se font pendant. [st1]6 [-] placer en retour, retourner, traduire, rendre. - cum, ea quae legeram Graece, Latine redderem, Cic. de Or. 1, 155: alors que je rendais en latin ce que j'avais lu en grec. - verbum pro verbo reddere, Cic.: traduire mot à mot. - cf. Cic. Opt. 5. [st1]7 [-] donner en retour, en écho, répéter. - Hor. Ep. 1, 18, 14; S. 2, 8, 80; P. 158. [st1]8 [-] donner en réponse, répliquer (répartir). - Virg. En. 1, 409; 6, 689; 11, 251, etc. [st1]9 [-] donner, produire en retour, renvoyer (des rayons); reproduire, imiter; exprimer, rendre; rendre (un son...). - (gemma) clara repercusso reddebant lumina Phoebo, Ov. M. 2, 110: (des. pierres précieuses) renvoyaient à Phoebus ses rayons brillants qui s'y réfléchissaient. - reddere odorem croci, Plin. 36, 177, reproduire l'odeur du safran. - reddere paternam elegantiam in loquendo, Quint. 1, 1, 6: reproduire dans sa parole la correction paternelle du style. - te nomine reddet, Virg. En. 6, 768: il sera ta reproduction par le nom, il te ressemblera par le nom. - omnes Catilinas, Acidinos postea reddidit, Cic. Att. 4, 3, 3: tous les Catilina, les Acidinus ont reparu dès lors en lui (= il s'est conduit comme...). - toto litore busta surgunt Thessalicis reddentia manibus ignem, Luc. 9, 180: tout le long du rivage, se dressent des bûchers offrant leurs flammes aux mânes de la Thessalie. - ut, quae secum commentatus esset, ea sine scripto verbis eisdem redderet, quibus cogitavisset, Cic. Br. 301: à tel point que, ce qu'il avait préparé (avant de prononcer son discours), il le reproduisait sans aucune note, dans les mêmes termes qu'il l'avait conçu. - cf. Quint. 10, 6, 3 ; 11, 2, 23. - tibiae... alium sonum reddunt, Quint. 11, 3, 20: la flûte rend un son différent. [st1]10 [-] rendre, produire (en parl. du sol). - Ter. Phorm. 680; Col. 2, 16, 2 ; Plin. 18, 87; Quint. 12,10, 25 [st1]11 [-] ramener à un état antérieur, rendre de nouveau. - avec deux acc. reddere aliquem insignem, Virg. En. 5, 705: rendre quelqu'un illustre. - reddam ego te fame mansuetem (= mansuetum), Plaut. As. 1.2.19: je vais te rendre doux en t'affamant. - pecunia homines beatos non reddit: l'argent ne rend pas les hommes heureux. - senem illum tibi dedo ulteriorem, lepide ut lenitum reddas, Plaut. Bac. 1150: je te confie ce vieux là-bas, le second, pour que tu le ramènes à une aimable douceur. - cf. Plaut. Poen. 132. - reddes forte latus, nigros angusta fronte capillos, reddes dulce loqui, Hor. Ep. 1, 7, 27, tu referas forte ma poitrine (solides mes poumons), et noirs mes cheveux sur un front étroit, tu referas doux mon parler. - avec ut subj. reddes nobis, ut... fecisti, sic de magistratibus ut disputes... Cic. Leg. 3, 13: tu referas pour nous sur les magistratures, comme tu l'as fait..., un exposé critique.... [st1]12 [-] amener d'un état à un autre, rendre. - petronem et dominum reddam mortales miserrumos, Plaut. Cap. 822: je ferai du bélier et de son maître les êtres les plus misérables. - tutiorem vitam reddere, Cic. Rep. 1, 3: rendre la vie plus sûre. - cf. Cic. Ac. 2, 54; de Or. 2, 8 ; Br. 38; Caes. BC. 3, 79, 4. - homines ex feris mites reddere, Cic. Inv. 1, 2: amener les hommes de la sauvagerie à la douceur. - aliquid effectum reddere, Plaut. Ps. 386: amener une chose à réalisation, effectuer, réaliser. - cf. Plaut. Ps. 530; 1309; Cap. 345, etc. - rare au passif corpus imbecillius redditur, Cels. 3, 3, 19: le corps est affaibli. - cf. Ov. M. 4, 175; Just. 29, 4, 3, etc.. - rart subst. attribut aliquem hostem Romanis reddere, Nep. Han. 2, 1: faire de qqn un ennemi des Romains. - avec ut + subj. mortalem summum fortuna reddidit ut famul infumus esset, Enn. An. 313: la fortune a fait du mortel le plus élevé le plus bas des esclaves. - cf. Ter. And. 389. [st1]13 [-] rendre (à qqn) ce qu'on a reçu, remettre, transmettre. - aliquid alicui reddere: rendre qqch à qqn. - Graeciae veterem statum reddere: rendre à la Grèce son ancien statut. - reddere alicui suum: rendre à qqn son dû. - Cincius eam mihi abs te epistulam reddidit, quam tu dederas, Cic. Att. 1, 20, 1: Cincius m'a remis de ta part la lettre que tu lui avais confiée pour moi. - cf. Cic. Fam. 2, 1, 1; 2, 17, 1; etc. ; Caes. BC. 1, 1, 1; 2, 20, 2, etc. ; Sall. C. 34, 3 ; Liv. 2, 3, 7. [st1]14 [-] donner en retour d'une demande, accorder. - neque his petentibus jus redditur, Caes. BG. 6, 13, 7: on ne leur accorde pas malgré leur demande de solution en justice. - cf. Quint. 11, 2, 60. - reddere judicium, rendre un jugement (en parl. du magistrat à qui on vient demander justice). - Ter. Phorm. 404: Quint. 7, 4, 43; Tac. An. 1, 72. - jus reddere, Tac. An. 6, 11: rendre la justice. - judicia in privatos reddere, Caes. BC. 2, 18, 5: rendre des jugements contre les particuliers. [st1]15 [-] rapporter, exposer. - reddere = referre. - causas corruptae eloquentiae, Quint. 8, 6, 76: rapporter les raisons de la corruption de l'éloquence. - aliquid suo loco reddere, Tac. H. 4, 67: raconter une chose en son lieu. - quae suis locis reddam, Plin.: ce que j'exposerai en son temps et lieu. [st1]16 [-] faire sortir au-dehors, rendre. - animas reddunt, Virg. G. 3, 495: ils exhalent leur souffle, leur vie. - cf. Ov. P 2, 11, 7. - sanguinem reddere, Plin. Ep. 5, 19, 6: rendre, vomir du sang. - ex alto luco vox reddita est, Virg. En. 7, 95: des profondeurs du bois sortit une voix. - cf. Virg. En. 3, 40. [st1]17 [-] placer à part, assigner en propre (en lot). - Plaut. St. 181; Lucr. 1, 203; 2, 65, etc. ; Cic. Nat. 1, 103 ; Virg. En. 12, 817.* * *Reddo, reddis, reddidi, redditum, pen. corr. reddere. Terent. Rendre.\- regulas dominus indiligens Reddere alias ne volt. Plaut. N'en veult point remettre d'autres.\Quae suis locis reddam. Plin. Que je reciteray, etc. Desquels je parleray en leur lieu.\Aliquem reddere. Plin. iun. Resembler à aucun, Luy retirer.\Inter aquaticas aues mergi soliti sunt deuorare quae caeterae reddunt. Plin. La fiente des autres oiseaulx.\Anhelitum reddere. Plin. Jecter hors son haleine, Respirer.\Animam reddere. Cic. Jecter son vent et haleine.\Animam reddere. Virgil. Mourir, Rendre l'ame.\Reddidisti animum. Terent. Tu m'as faict revenir le courage.\Beneficium reddere. Terent. Rendre le plaisir.\Clamorem reddere. Liuius. Crier.\Vini colorem reddit. Plin. Il resemble, ou retire à la couleur du vin.\Colori reddere. Plin. Rebailler couleur, Faire revenir la couleur.\Commotum reddere. Terent. Avancer aucun d'aller, Le faire haster.\Conciliatum reddere animum alicuius. Cic. Appaiser aucun.\Se conuiuio reddere. Liu. Se trouver au banquet.\Crepitum reddere. Plin. Peter.\Delibutum gaudio reddere. Terent. Remplir de joye.\Depositum reddere. Cic. Rendre ce qu'on nous a baillé en garde.\Dictata reddere magistro. Horat. Rendre sa lecon au maistre d'escole.\Dictum ac factum reddere. Terent. Dire ce qu'il fault dire, et faire ce qu'il fault faire, Despescher et vuider quelque affaire.\Dubia omnia reddere. Cic. Mettre tout en doubte.\Eloquentiam alicuius eloquentiorem reddere. Quintil. Estre plus eloquent que luy.\Epistolam reddere. Cic. Bailler une paire de lettres à celuy à qui on nous avoit enchargé de les bailler.\Excrementa reddere. Plin. Faire son ordure.\Exemplum ac effigiem virtutis alicuius reddere. Liu. Representer, Monstrer la semblance.\Exequias reddere. Ouid. Faire les funerailles à un trespassé.\Ferociorem aliquem reddere. Cic. Le faire plus, etc.\Ferro reddere vitam. Cic. Estre tué de glaive.\Fimum reddere. Plin. Faire son ordure, Fienter.\Gratiam reddere. Columel. Rendre le plaisir.\Vxores grauidas reddere. Lucret. Engrossir.\Humorem reddere. Plin. Pisser.\Imaginem reddere. Plin. Representer.\Impendium reddere vsque ad assem. Plin. Rendre jusques au dernier denier ce qui a esté despendu.\Impetratum reddere aliquid alicui. Plaut. Luy impetrer quelque chose.\Incerta omnia reddere. Cic. Mettre tout en doubte.\Infectum reddere. Horatius. Faire que quelque chose n'ait point esté faicte.\Latine reddere. Cic. Tourner en Latin.\Literas reddere. Caesar. Bailler une paire de lettres à celuy à qui on nous avoit enchargé de les bailler.\Meliorem aliquem reddere. Cic. Le faire meilleur.\Nitore reddere. Plin. Rendre la beaulté et splendeur qu'on avoit paravant.\Huic nomen M. Varro reddidit Strabonem vocatum. Plin. Varro a escript le nom de cestuy, disant qu'il s'appeloit Strabo.\Omnibus in exercitu suo militibus nomina reddidit. Pli. Les a appelez touts par leurs noms.\Reddere aliquem nomine. Virgil. Avoir tel nom que luy.\Odorem croci reddit. Plin. Il flaire comme le safran.\Onera ciborum reddere. Plin. Faire son ordure.\Operam reddere. Plaut. Rendre la pareille.\Operas reddere. Cic. Achever sa tasche.\Otiosum aliquem reddere. Cicero. Le mettre hors d'ennuy, de soulci et de pensement.\Paria reddere in vtranque partem. Cic. Faire tout egual.\Partum reddere. Plin. Enfanter.\Perfectum reddere aliquid. Plaut. Parfaire.\Modio tritici panis pondo triginta reddit. Plinius. Rend le poix de, etc.\Promissa reddere alicui. Virgil. Tenir sa promesse.\Rationem reddere. Plin. Rendre compte, Dire la cause.\Sanguinem reddere. Plin. iunior. Saigner.\Panax piperis saporem reddit. Plin. Ha la saveur de poivre.\Sepulchro corpus reddere. Virgil. Mettre dedens le sepulchre.\Sonum reddere. Plin. Faire son.\Spiritum reddere alicui. Liu. S'exposer en danger de mort pour luy.\Te vacuum redde nobis. Cic. Viens et rends toy à nous delivré de tout affaire.\Reddere verbum pro verbo. Cic. Rendre mot pour mot, en translatant un livre d'un langage en autre, Translater de mot à mot.\Vicem reddere meritis. Ouid. Rendre la pareille.\Vicem alterius rei reddere. Plin. Servir au lieu d'elle.\Commanducata, croci vim reddit. Plin. Elle ha la force de safran.\Vitam reddere pro Repub. Cic. Mourir pour la Republique.\Vocem humanam reddere. Plin. Contrefaire la voix d'un homme, Parler comme un homme.\Vota reddere. Cic. Accomplir ses veux.\Vrinam reddere. Plin. Pisser.\Reddere aliquid sine scripto. Cic. Dire par coeur.\Inter philosophos reddendus est. Quintil. Il fault parler de luy entre les philosophes.\Reddit ager. Varro. Rapporte, ou rend.
См. также в других словарях:
estat — Estat, Il vient de Status. Estat, m. Signifie tout ce qui est dit par ces mots, disposition, ordre, succes, police, et cours, conduict et maniement des affaires, ainsi dit on, Tel estoit ou est l Estat du Royaume, Status regni. Virg. au 7. de l… … Thresor de la langue françoyse
honneur — Honneur, m. acut. Vient de ce Latin, Honor, et en retient la signification: Mais il a esté usité aussi par les anciens pour la dignité qu a le vassal d estre fieffé par un Roy ou grand Seigneur, et consequemment pour le fief mesme duquel le… … Thresor de la langue françoyse
RYSVICUM i. e. RYSWYK — RYSVICUM, i. e. RYSWYK pagus celebris, et peramoenus Hollandiae, suburbanus Hagae Comitum, Potentissimi, Augustissimi, Felicissini, Serenissimi VILHELMI III. Magnae Britanniae Regis, Castro sumptuosissimo, magnificentissimo nobilitatus; in cuius… … Hofmann J. Lexicon universale
HONOR — I. HONOR ab antiquis Deus est putatus, ut videre est apud Lactantium et Augustin. de Civ. Dei l. 4. c. 20. Illius templum, a M. Marcello renovatum fuit, quod multis ante annis erat bello Ligustico a Q. Maximo dicatum. Eius statua plerumque… … Hofmann J. Lexicon universale
bruit — Bruit, Sonitus, Tumultus, Tumultuatio. Petit bruit, Murmurillum. Grand bruit, Fremitus. Dés qu il y a quelque bruit, Quicquid increpuerit, B. ex Cicerone. Bruit qu on fait des pieds quand on chemine, ou des mains, Strepitus. Le bruit que font les … Thresor de la langue françoyse
BIBENDI ritus — apud Romanos hic fuit: Inomni convivio, cum paulo hilarius seinvitare vellent, hunc observavêre morem, ut a summo biberent ad imum: item ut Divo alicui libatent, hoc est, ex patera leviter vini aliquid defunderent, vel in mensam, vel in terram… … Hofmann J. Lexicon universale
office — Office, n. penac. Tantost signifie cela mesme que Officium en Latin, dont il vient, et suyvant cela on dit, Il m a fait tout bon office d ami, Nihil non officij quod amicum deceat, mihi praestitit, Et correspondance d offices, Officiorum vices,… … Thresor de la langue françoyse
DEXTRA — fidei symbolum: Certe in toto pene orbe ἐθος ἐπὶ πίςτει καὶ ςυνθήκαις βεβαίαις τὰς δεξιὰς διδόναι ἀλλήλοις, Schol. in Aristoph. Nub. Inprimus apud Persas, quibus omni iuramento fides dextrâ data fuit Sanctior. Diod. l. 16. Quos imitatus Alexander … Hofmann J. Lexicon universale
IOSEPH — I. IOSEPH Cani sil. summ us Sacerdos, A. C. 47. II. IOSEPH Hierosolymorum Ep. A. C. 129. III. IOSEPH ab Arimathaea, ἀνὴρ εὐχήμων, uti vocatur in Euangelio, occultus Iesu Christi diseip. qui eiusdem corpus summo studio honorifice, ac pie… … Hofmann J. Lexicon universale
STATUA — I. STATUA in Ecclesia Romana vocatur imago Haeretici absentis fugitivi, de quo supra diximus. Postquam enim contra talem sententia lata est, ne frustra penitus, id factum videatur, coram omni populo publicari solet, et imago absentis seu Statua… … Hofmann J. Lexicon universale
desirer — Desirer, Auere, Desyderare, Cupere. Desirer d estre en l amitié d aucun, Amicitiam alicuius appetere. Desirer ou souhaitter, Vota facere. Fort desirer, Teneri magno desyderio, Praeoptare. Discupere, Angi desyderio. Je desire fort que Dieu, etc.… … Thresor de la langue françoyse